– Ograniczenie liczby źródeł stresu może powstrzymać, cofnąć siwienie. Istnieje nadzieja na leki, które kompletnie zatrzymają ten proces u ludzi – donosi ”New Scientist”.
Procesowi odwracającemu skutki siwienia można poddać wszystkie włosy na głowie, brodzie, ale też włosy łonowe. Niezależnie od umiejscowienia na ciele, na nasze owłosienie negatywnie działają zmiany w szlakach metabolicznych odpowiedzialnych za budowę białek w organizmie (anabolizm, synteza białek z aminokwasów).
Stres a kolor włosów
Na kształt tych szlaków duży wpływ mają hormony produkowane przez ciało poddane sytuacji stresującej. – Ulżenie sobie i zmniejszenie stresu powinno odwrócić proces – twierdzą badacze w ”Human Hair Graying is Naturally Reversible and Linked to Stress”, pracy opublikowanej jeszcze przed etapem oceny wzajemnej (peer review) na portalu BioRxiv.
– Choć siwienie uważane jest generalnie za oznakę starzenia się, zbyt słabo znamy mechanizmy jeszcze odpowiedzialne za ten proces i możliwości odwrócenia go u ludzi. Choć wiemy, że psychiczny stres przyśpiesza proces biologicznego starzenia się i siwienia owłosienia u zwierząt, nie było dotąd długotrwałych badań tego zjawiska u ludzi – czytamy.
Udało się im dokładnie prześledzić odbarwianie się 400 poszczególnych włosów u 14 różnych osób i zestawić z odpowiadającymi im sygnaturami białek (proteomic signatures). W efekcie mogli odtworzyć fizyczny proces starzenia się na skali czasu.
– Tą metodą u osób różnej płci, wieku i pochodzenia etnicznego zlokalizowaliśmy białe włosy z różnych stref ciała, które odzyskały swój naturalny pigment (repigmentacja) w przeciągu dni lub tygodni – tłumaczą badacze z Columbia University.
Równoległy proces
Dodają, że analiza proetomiczna (białek) łączy proces siwienia ze ”wzrostem białek związanych z metabolizmem energetycznym” (przemianie materii), wzrostem mitochondriów oraz ”obroną antyoksydacyjną organizmu”, czyli walką z wolnymi rodnikami przeciwko samoutlenianiu.
– Nadmiar wolnych rodników tlenowych prowadzi do tzw. stresu oksydacyjnego, zjawiska, w wyniku którego niszczone są białka, kwasy nukleionowe i lipidy błon komórkowych – piszą Eugenia Murawska i Zbigniew Jethon w pracy “Stres oksydacyjny i antyoksydacyjna obrona w fizjologicznych i patologicznych stanach organizmu”.
Dostrzeżono, że siwienie poszczególnych włosów odbywa się równocześnie w różnych miejscach na głowie, co ”sugeruje istnienie nieznanych czynników wpływających na wzory siwienia”. Zjawisko to występuje, zaobserwowali badacze, ”równocześnie z behawioralnymi i psychologicznymi czynnikami stresogennymi”.
– Posługując się modelami komputerowymi zasymulowano wpływ stresu na całe życie pojedynczego włosa. Zaobserwowano możliwość odwrócenia procesu zmian pigmentacji po eliminacji jego źródeł – autorzy badania na BioRxiv.
Włos jak drzewo
Analogia, której użyli naukowcy przyrównuje badanie włosa w czasie do badania pnia drzewa (dendrochronologia). Podobnie jak w słojach długowiecznej rośliny widać różne zmiany w środowisku, tak włos nosi w sobie ślady dramatycznych wydarzeń w życiu właściciela. Z tym, że bada się przyrost długości a nie średnicy.
Oceniając włosy uczestników eksperymentu naukowcy skupiali się na poziomie melaniny (odpowiadającej za barwę włosa) i jakiego typu białka obecne są w różnych partiach włosa. Choć spodziewano się zobaczyć siwiejącą podstawę włosa, tuż przy skórze głowy, odnaleziono coś odwrotnego – siwe końcówki.
Odwrócić siwienie
Okazuje się, że włos może siwieć przez chwilę, a gdy człowiek upora się ze stresującą sytuacją, wrócić do normalnego koloru. Wiedząc mniej więcej jak szybko rośnie włos, można było zestawić dany fragment włosa z określonymi wydarzeniami w życiu badanej osoby. Siwienie następowało w okresie zwiększonego stresu a powrót naturalnej barwy związany był z eliminacją czynników stresogennych.
Nie udało się pokazać jak odwrócenie procesu siwienia przebiega, a jedynie, że koreluje ze zmniejszeniem stresu. – Nasze badania pokazują, że proces starzenia się nie jest linearny i może, przynajmniej częściowo, być wstrzymany a nawet cofnięty – przekonują pracownicy instytutu Picard Lab na Columbia University.
Oczywiście stres to nie jedyna przyczyna siwienia. Jeżeli, jak to często ma miejsce, winne są geny czy np. palenie papierosów, najbardziej wyluzowany siwy palacz czy właściciel ”złych” genów nie obudzi się nagle z ciemną czupryną.