Zespół polskich i brytyjskich specjalistów przeprowadził pionierski zabieg medyczny, dzięki któremu udało się przywrócić czucie w nogach, a następnie postawić pierwsze kroki sparaliżowanemu mężczyźnie. Wszystko to dzięki przeszczepowi, do którego wykorzystano tzw. glejowe komórki węchowe, odpowiedzialne za regenerację nerwów w opuszce węchowej w nosie.
40-letni Darek Fidyka doznał poważnych obrażeń, w tym przerwania rdzenia kręgowego, po tym, jak został brutalnie zaatakowany i dźgnięty nożem. Od tamtego momentu mężczyzna był sparaliżowany od pasa w dół. Lekarze z Kliniki Neurochirurgii Uniwersyteckiego Szpitala Klinicznego we Wrocławiu w grudniu 2013 roku przeszczepili do rdzenia kręgowego mężczyzny komórki glejowe, które wcześniej pobrali z jego nosa i namnożyli w laboratorium.
Dziś 40-latek z pomocą chodzika stawia pierwsze kroki. Po przebyciu odpowiedniej rehabilitacji odzyska sprawność w nogach, będzie mógł prowadzić samochód i prowadzić samodzielne życie. To pierwszy przypadek w historii medycyny, gdy udało się przywrócić sprawność osobie z przerwanym rdzeniem kręgowym.
Badania nad wykorzystaniem komórek nerwowych prowadził brytyjski naukowiec, prof. Geoffrey Raisman z University College London. Badacz poświęcił swoją naukową karierę poszukiwaniom metod rekonstrukcji przerwanego rdzenia kręgowego. Już 30 lat temu po raz pierwszy wykazał, że komórki nerwowe nosa mają zdolność do ciągłej regeneracji dzięki obecności komórek glejowych. Przez wiele lat prowadził badania na zwierzętach. Udowodnił, że paraliż u szczurów można odwrócić, jeśli przeszczepi się im komórki glejowe. Teraz w końcu profesorowi udało się przywrócić sprawność człowiekowi. – Dla mnie to triumf idei, który wymagał naprawdę długiej pracy – powiedział prof. Geoffrey Raisman.
Operację przeprowadzili polscy chirurdzy pod kierownictwem dr. Pawła Tabakowa. Dr Tabakow sprawił, że możliwe stało się wykonanie kroku od badań na zwierzętach do badań u ludzi. Już jako student medycyny zainteresował się dokonaniami prof. Raismana. Tak bardzo uwierzył w możliwości tej metody, że uzyskał zgodę na przeszczep komórek glejowych do rdzenia kręgowego u trzech pacjentów. Był to kluczowy krok, który udowodnił, że cała procedura jest bezpieczna. Żadna z osób nie ucierpiała wskutek zabiegu.
Następnym pacjentem dr Pawła Tabakowa był Darek Fidyka. Przed dokonaniem zabiegu chirurg nalegał, by mężczyzna przeszedł intensywną, ośmiomiesięczną rehabilitację. Następnie podjął się dwóch zabiegów – pobrania komórek glejowych z jamy nosowej (co wymagało otwarcia czaszki), a następnie przeszczepienia ich do rdzenia kręgowego wraz z fragmentami nerwów pobranych z nogi. W przyszłości, w przypadku kolejnych operacji dr Tabakow planuje pobieranie komórek bezpośrednio przez nos. Będzie to mniej inwazyjna i bardziej bezpieczna procedura.
Badania naukowe i sam zabieg sfinansowały brytyjskie fundacje Nicholls Spinal Injury Foundation oraz UK Stem Cell Foundation. David Nicholls, założyciel pierwszej z nich deklaruje, że wyniki badań będą dostępne bez ograniczeń dla naukowców z całego świata. Gdyby pojawiły się jakieś patenty związane z tą technologią, fundacja ma je wykupić i udostępnić, aby nie hamować postępu badań.
Badanie opisano w magazynie “Cell Transplantation”.
Czytaj więcej:
Posłuchaj komentarza Jana Stradowskiego, szefa działu nauki “Focusa”: