Rak płuca jest najczęściej występującym nowotworem wśród kobiet i trzecim wśród mężczyzn. Światowy Dzień bez Papierosa obchodzony 31 maja to dobry moment, by poznać profilaktykę i pierwsze objawy tej choroby.
W Polsce na raka płuc co roku zapada ok. 21 tys. osób, w tym 15 tys. mężczyzn i 6 tys. kobiet. Skalę problemu pokazują liczby – w ciągu ostatnich 30 lat liczba chorych mężczyzn wzrosła o prawie 100%, a kobiet – aż o 400%. Najczęstszą przyczyną zachorowania jest palenie papierosów, a także wdychanie zanieczyszczonego powietrza i czynniki genetyczne.
Na te objawy uważaj
Początkowe objawy raka płuca są niezauważalne, dlatego lekarzom udaje się uratować jedynie 10 do 15% ogółu chorych. – Często nie zdajemy sobie sprawy, że nowotwory płuca, w pierwszym okresie rozwoju nie dają żadnych objawów. Choroba rozwija się w miąższu płucnym, który nie ma zakończeń nerwowych. Ból pojawia się dopiero w momencie ucisku na żebra lub inne unerwione okolice – mówi Martyna Niewójt z kampanii Rakoobrona, mającej na celu edukację z zakresu profilaktyki onkologicznej.
Podstawowy sygnał ostrzegawczy stanowi kaszel, a ten – szczególnie wśród palaczy – jest często lekceważony. Rzeczywiście alarmujące krwioplucie, bóle w klatce piersiowej, chrypka, duszność, chudnięcie, osłabienie, stany podgorączkowe, pojawiają się w momencie zaawansowanej choroby, a wtedy jest już za późno.
Jak dotąd nie wdrożono na świecie jednolitej, skutecznej metody profilaktyki wtórnej. Nadzieję budzi niskodawkowa tomografia komputerowa klatki piersiowej, stosowana wobec osób będących w grupie wysokiego ryzyka. Nie jest to jednak metoda refundowana w Polsce. Ponadto szacuje się, że zmniejsza ona umieralność na raka płuca jedynie o ok. 20%. Podstawą skutecznego zapobiegania rakowi płuca jest profilaktyka pierwotna, czyli zaniechanie palenia tytoniu jako czynnika wybitnie kancerogennego.
Co ósmy palacz zachoruje na raka
Papieros zawiera około czterech tysięcy toksycznych związków chemicznych, w tym kilkanaście o wyraźnie zdefiniowanym działaniu rakotwórczym. Wypalenie 20 papierosów dziennie zwiększa 20-25-krotnie ryzyko powstania raka płuca. Dlaczego więc tak chętnie po nie sięgamy?
Tytoń zawiera substancje euforyzujące, które dają wrażenie chwilowego szczęścia. Takiemu uczuciu towarzyszy wiele negatywnych następstw – bóle głowy, nudności, mniejszy apetyt, gorsze poczucie smaku, obniżone zdolności seksualne. Wiek rozpoczęcia palenia tytoniu stanowi bardzo ważny element związany z ryzykiem zachorowania na raka. Organizm młodego człowieka ma mniej mechanizmów obronnych, dlatego jest bardziej wrażliwy na działanie czynników rakotwórczych.
Według Martyny Niewójt z kampanii Rakoobrona, problem ten pokazuje, jak ważne jest edukowanie młodzieży w temacie profilaktyki onkologicznej. – Według statystyk co ósmy palacz tytoniu zachoruje na raka płuca. Ludziom się wydaje, że z rzuceniem palenia można poczekać, że będą mieli szczęście i unikną choroby, co jest typową reakcją wypierania. Objawów nie można lekceważyć, ponieważ późno wykryty nowotwór jest chorobą śmiertelną. Rezygnacja z palenia jest trudna, ale diametralnie zwiększa nasze szanse na długie i wolne od raka życie – mówi.
Czytaj więcej:
Kampania Rakoobrona jest skierowana do młodzieży w wieku 14-19 lat i przewiduje zajęcia edukacyjne w szkołach – w wymiarze 1 godziny lekcyjnej, dla uczniów klas II i III szkół gimnazjalnych oraz I-III szkół ponadgimnazjalnych. Dla szkół, które wyrażą zainteresowanie programem, Fundacja Rosa przygotowała profesjonalne materiały edukacyjne, opracowane w atrakcyjnej dla młodych ludzi formie. Materiały są przekazywane bezpłatnie. Do programu mogą się zgłaszać szkoły z całej Polski.