Zmiany temperatur: przyczyny
Temperatura w Europie rośnie. Powodem jest wzrost emisji gazów cieplarnianych, głównie dwutlenku węgla. Choć temperatura na świecie wzrasta nierównomiernie, to zmiany klimatyczne dotyczą każdego z nas.
Naukowcy twierdzą, że naturalny efekt cieplarniany, dzięki któremu atmosfera ziemska zatrzymuje część ciepła odbieranego ze Słońca, jest wzmacniany przez emisje z przedsiębiorstw przemysłowych i rolniczych. Chodzi o spalanie paliw kopalnych, takich jak węgiel, ropa naftowa i gaz ziemny, zwiększa stężenie dwutlenku węgla (CO2), głównego gazu cieplarnianego odpowiedzialnego za globalne ocieplenie. Z kolei lasy pochłaniające dwutlenek węgla są wycinane. Stężenie dwutlenku węgla w ziemskiej atmosferze jest obecnie na najwyższym poziomie w ciągu ostatnich 800 tysięcy lat – nowy rekord został osiągnięty w maju tego roku.
Wyższe temperatury, klęski żywiołowe i podnoszący się poziom mórz wiążą się z ociepleniem klimatu i mogą zasadniczo zmienić życie ludzi na całym świecie. Od 1900 roku poziomy mórz wzrosły średnio o 19 cm na całym świecie. Tempo wzrostu poziomu morza w ostatnich dziesięcioleciach rośnie, dlatego wiele wysp i krajów położonych na dolnej granicy poziomu morza jest poważnie zagrożonych. Jednym z najważniejszych powodów podnoszenia się poziomu mórz jest topnienie lodowców polarnych. Obszar topnienia lodu polarnego od początku lat 80- tych jest dziesięciokrotnie większy niż terytorium Wielkiej Brytanii.
Zmiany temperatur w Europie: zima
Zmiany klimatu dotyczą jednakowo miesięcy letnich jak też zimowych. Zmieniający się rozkład temperatury w Europie sprawia, że zimy stają się coraz cieplejsze i niestety coraz krótsze. Zeszłoroczna zima była najcieplejsza w Europie od początku obserwacji temperatury.
Średnia temperatura między grudniem 2019 roku a lutym 2020 roku była o 3,4 stopnia Celsjusza powyżej normy. Była także o prawie 1,4 stopnia Celsjusza wyższa niż poprzednia najcieplejsza zima 2015-2016 roku. Temperatura była wyższa niż zwykle, szczególnie na północy i wschodzie kontynentu. Inne regiony, w których było również cieplej niż przeciętnie, obejmowały północno-zachodnią Afrykę, Iran, Afganistan i Azję Środkową, a także większość Chin, małe części Ameryki Północnej i Południowej oraz zachodnią Australię.
Zima 2020-2021 ma być o 4 stopnie cieplejsza niż norma klimatyczna, a wzrost temperatury będzie miał wpływ na przyszłe zimy.
Zmiany temperatur w Europie: lato
Pogoda w Europie zmienia się w sposób niebezpieczny. W zeszłym roku znowu został pobity rekord, jeśli chodzi o najwyższą temperaturę w Europie.
Niezwykle wczesna i wyjątkowo intensywna fala upałów ustanowiła nowe rekordy temperatury w Europie i zapewniła rekordowy upalny czerwiec, kiedy średnia temperatura powietrza przekroczyła normę o 2 ° C. Wysokie temperatury stanowią poważne zagrożenie dla zdrowia ludzi, rolnictwa i środowiska. Takie fale upałów są zgodne ze scenariuszami klimatycznymi, które przewidują częstsze, przedłużające się i intensywne upały, gdy stężenia gazów cieplarnianych zwiększają globalną temperaturę.
„Każda fala upałów występująca dzisiaj w Europie staje się bardziej prawdopodobna i intensywna w wyniku antropogenicznych zmian klimatu”, mówi badanie opublikowane przez naukowców z World Weather Attribution na temat wkładu ludzi w osiągnięcie najwyższych poziomów ciepła we Francji w czerwcu 2019 roku.
Obserwacje pokazują bardzo duży wzrost temperatury tych fal upałów. Obecnie szacuje się, że takie zdarzenie występuje co 30 lat, ale te same częste fale upałów prawdopodobnie byłyby o około 4 ° C chłodniejsze sto lat temu. Innymi słowy, fala upałów o tej samej intensywności występuje dzisiaj, co najmniej 10 razy częściej niż sto lat temu.
Najwyższa i najniższa temperatura w Europie
Zmiany temperatur obserwowane są od lat. W ciągu ostatnich czterdziestu lat w Europie zaobserwowano wzrostowy trend, a raport na temat klimatu w Europie w 2018 r. W ramach programu Copernicus potwierdza, że w ubiegły rok był najcieplejszy w historii pomiarów. Cały rok był ciepły, a temperatura była średnio o 1,2 ° C wyższa niż zwykle, zaś wiosna i lato były dosłownie gorące. W wielu miejscach temperatura była o 3 ° C wyższa niż średnia.
W porównaniu z epoką przedindustrialną temperatura w Europie rosła dość równomiernie przez cały okres industrializacji, ale potem w latach 80. nastąpił gwałtowny skok. Średnia z 60 miesięcy osiągnęła 9,9 ° C dla okresów kończących się w drugiej połowie 2018 roku. To prawie o 2 ° C więcej niż te same wartości w drugiej połowie XIX wieku.
Raport klimatyczny w Europie zawiera cenne dane, które pozwalają nam wyciągać świadome wnioski na temat szybko narastającego problemu. Dane pokazują wyraźne trendy – na przykład wzrost poziomu gazów cieplarnianych w atmosferze – a także pokazują, jak ekstremalne zjawiska pogodowe wpłynęły na życie Europejczyków. Szczegóły zależą od konkretnego regionu, ale wszędzie ten sam wniosek jest oczywisty: epizody ekstremalnych zjawisk pogodowych znajdują odzwierciedlenie w naszym życiu.
Co to oznacza w praktyce? Aby to zobrazować, przytoczmy przykłady z kilku państw Europy z lata 2019 roku:
– Francja ogłosiła nowy krajowy rekord temperatury w Gallargue-le-Montuit 28 czerwca 2019. Temperatura wyniosła tam 45,9 ° C,
– Około 13 stacji obserwacyjnych w całej europie odnotowało pobicie rekordów temperatur dodatnich na poziomie 44,1 ° C, ustalony podczas fali upałów w sierpniu 2003 roku. Wiele stacji obserwacyjnych pobiło wszelkie rekordy maksymalnej temperatury stacji lub rekordy czerwcowe. Pobito także wiele zapisów temperatury minimalnej w nocy.
– Hiszpania odnotowała temperatury powyżej 40 stopni od 27 do 30 czerwca 2019 roku.
– Niemiecka służba meteorologiczna poinformowała, że 30 czerwca ustanowiono nowy krajowy rekord temperatury na 39,6 ° C. Stwierdziła, że 243 stacje ustanowiły nowe rekordy temperatury w czerwcu, z których wiele to rekordy temperatury dla całej historii obserwacji, a 223 stacje zgłosiły temperaturę 35 ° C lub wyższą.
– Ponad połowa szwajcarskich stacji monitorujących ustanowiła nowe rekordowe temperatury w czerwcu w środę. Spośród 85 stacji 43 stacje zarejestrowały rekordowe temperatury w czerwcu, a sześć stacji zarejestrowało rekordy absolutne.
– W czerwcu Republika Czeska ustanowiła nowy krajowy rekord temperatury na 38,9 ° C, w Doksanach 26.
Zmiany temperatur: jakie mogą być dalsze skutki?
25 czerwca Europejskie Regionalne Centrum Monitorowania Klimatu WMO, zarządzane przez niemiecką służbę meteorologiczną (Deutscher Wetterdienst), wydało „Raport klimatyczny” dotyczący „przekroczenia normalnych temperatur w ciągu najbliższego tygodnia w dużej części Europy”.
Według regionalnego centrum w Offenbach (Niemcy), oczekuje się, że temperatura w Europie Środkowej będzie o 3–6 ° C wyższa niż średnia długoterminowa i 1-3 ° C wyższa niż średnia temperatura na innych obszarach. W większości przypadków maksymalne dzienne temperatury powinny przekraczać 30 ° C w większości obszarów, w miejscach powyżej 35 ° C.
W przyszłości na niektórych obszarach, szczególnie w Europie Wschodniej, upałowi może towarzyszyć susza, podczas gdy w Europie Środkowo-Wschodniej i Południowo-Wschodniej można spodziewać się częstych burz. Raport mówi, że istnieje ryzyko stresu cieplnego u osób wrażliwych i pożarów lasów.
W latach 2000–2016 liczba osób narażonych na fale upałów na całym świecie wzrosła o około 126 milionów. Urbanizacja zaostrza problem. Główne zagrożenia dla zdrowia to udar cieplny, odwodnienie, choroby układu krążenia i inne choroby związane z ciepłem.
Kilka krajów wydało ostrzeżenia o zanieczyszczeniu środowiska podczas ekstremalnych upałów, szczególnie na obszarach miejskich. Nie tylko ciepło wpływa na ludzi, ale także na wysoki poziom ozonu. Wysokie temperatury, intensywne światło słoneczne, długie dni oraz obecność prekursorów ozonu, takich jak podtlenek azotu i lotne związki organiczne (LZO), przyczyniają się do powstawania ozonu troposferycznego, który jest szkodliwy dla zdrowia ludzi, upraw i ekosystemów, a także gazu cieplarnianego.
W ubiegłym roku Międzyrządowy Zespół ds. Zmian Klimatu opublikował raport dotyczący globalnego ocieplenia. Czytam w nim, że zagrożenie dzisiejszego modelu życia dotyczy wzrostu temperatury o 1,5 ° C, a wzrosną jeszcze bardziej podczas ocieplenia o 2 ° C. Według raportu ograniczenie ocieplenia do 1,5 ° C zamiast 2 ° C może zmniejszyć liczbę osób narażonych na silne fale upałów o 420 milionów.
Słoneczna wiosna i lato stanowią zagrożenie dla pokrywy śnieżnej w górach. Rok 2019 upłynął pod znakiem rekordowej utraty masy lodowej w Alpach. Od 1997 roku lodowce w Europie straciły od 8 do 25 metrów masy, a średnia utrata słodkiej wody na metr kwadratowy wynosiła 16 ton.
Zmiany temperatur w Europie: czy można im zapobiegać?
Naukowcy alarmują, że jeśli państwa nie zaangażują się poważnie w ochronę środowiska, do 2100 roku, to temperatura na planecie może wzrosnąć o 3,7-4,8 ° C. Klimatolodzy ostrzegają: nieodwracalne konsekwencje dla środowiska pojawią się już po ociepleniu o ponad 2 ° C.
Według naukowców jest mało prawdopodobne, aby ludzkość była w stanie całkowicie zapobiec zmianom klimatu. Społeczność międzynarodowa jest jednak w stanie powstrzymać wzrost temperatury, aby uniknąć nieodwracalnych konsekwencji dla środowiska. W tym celu należy ograniczyć emisje gazów cieplarnianych, opracować alternatywną energię i opracować strategię zmniejszania ryzyka związanego z ociepleniem.
Plany minimalizacji szkód spowodowanych zmianami klimatu powinny obejmować wszystkie obszary działalności człowieka, w tym zdrowie, rolnictwo i infrastrukturę. Według klimatologów, aby utrzymać wzrost temperatury w granicach 2 ° C, kraje muszą zmniejszyć globalną emisję o połowę w 2050 roku w stosunku do poziomów z 1990 roku, a do końca XXI wieku zredukować ją do zera. Oznacza to z jednej strony konieczność wprowadzenia energooszczędnych technologii, z drugiej zaś przejście na alternatywne źródła energii.