Badanie przeprowadzone przez naukowców z Uniwersytetu Kalifornijskiego w Santa Barbara (UCSB) ujawniły subtelne zmiany w strukturze mózgu 30 kobiet podczas ich cykli menstruacyjnych. Zmiany te pokrywały się z wahaniami czterech hormonów.
Czytaj też: Prześwietlili mózgi chorych nastolatków. Uwagę zwraca jeden szczegół
Nie wiadomo, czy i w jaki sposób zmiany te wpływają na funkcje poznawcze lub ryzyko wystąpienia chorób psychicznych. Nie ma już jednak wątpliwości, że mózg kobiety podlega cyklicznym zmianom wraz z menstruacją. Szczegóły opisano na serwerze preprintów bioRxiv.
Mózg kobiety podlega ciągłym zmianom hormonalnym
Naukowcy z UCSB zebrali dane od 30 kobiet, które nie stosowały antykoncepcji hormonalnej i miały regularne cykle menstruacyjne. Wykonano skany ich mózgów w trzech kluczowych momentach: podczas menstruacji, owulacji i w środkowej fazie lutealnej, która często wiąże się z objawami zespołu napięcia przedmiesiączkowego (PMS).
Zebrano dane dotyczące objętości mózgu i dwóch różnych typów tkanki mózgowej: istoty szarej, która zawiera główne ciała komórek mózgowych; a także istoty białej, która łączy i umożliwia komunikację między komórkami. Zmierzono grubość kory mózgowej i zebrano dane dotyczące sposobu, w jaki woda przenika przez istotę białą mózgu. To badanie dyfuzji pozwala lepiej zrozumieć strukturę włókien istoty białej.
Czytaj też: Smog i udar mózgu – wreszcie wiemy, jak są ze sobą powiązane
Sprawdzono także zmiany poziomu czterech hormonów w trakcie cyklu menstruacyjnego: estradiolu (rodzaj estrogenu), progesteronu, hormonu luteinizującego (LH) i hormonu folikutropowego (FSH). Poziom estrogenów i LH osiąga szczyt podczas owulacji, podczas gdy progesteron osiąga szczyt w fazie lutealnej. Natomiast FSH utrzymuje się na stałym poziomie, a także osiąga stosunkowo wysoki poziom pod koniec fazy lutealnej i podczas miesiączki.
We wszystkich przebadanych obszarach mózgu, stężenie estrogenów i LH było skorelowane ze skutecznością dyfuzji wody przez istotę białą. To z kolei odzwierciedla zmiany w mikrostrukturze istoty białej, co z kolei przekłada się na zmiany w tworzenie połączeń nerwowych. Stężenie FSH było skorelowane z grubością kory mózgowej. Co ciekawe, w kilku obszarach mózgu FSH i progesteron wydawały się mieć przeciwne powiązania z dyfuzją i grubością kory mózgowej – wzrost FSH wiązał się ze słabszą dyfuzją wody i większą grubością kory, podczas gdy wzrost progesteronu był powiązany z przeciwnymi wzorcami.
To badanie nie jest pierwszym, które bada zmiany w strukturze mózgu podczas cyklu menstruacyjnego, ale bada tkanki w całym mózgu. Ograniczeniem badania było to, że skanów nie wykonano w idealnie tym samym momencie cyklu danej uczestniczki, szczególnie w przypadku owulacji i środkowej fazy lutealnej. Kolejnym minusem było to, że wszystkie badane kobiety miały mniej niż 30 lat, a u osób starszych zmiany w mózgu mogą być inne.
Przyszłe badania mogą skupić się na wpływie tych zmian na zdrowie psychiczne danej osoby w trakcie cyklu menstruacyjnego lub na ryzyku wystąpienia takich chorób, jak alzheimer, który częściej występuje u kobiet niż u mężczyzn.