W języku medycznym prostowanie zębów stałym aparatem to przywrócenie właściwego zwarcia między górną a dolną szczęką, wyrównanie i właściwe ustawieniem zębów w łukach zębowych. Leczenie takie to nie tylko kwestia wyglądu, ale i zdrowia. Krzywy zgryz utrudnia czyszczenie zębów, czasem powoduje nawet silne bóle głowy. Choć stały aparat można nosić w każdym wieku, odpowiednie ustawienie zębów nie zawsze jest łatwym zadaniem. Efekty leczenia mogą niweczyć złe nawyki pacjenta np. ssanie kciuka, zła higiena jamy ustnej, czy po prostu ścieranie zębów. Stały aparat pozwala na korygowanie poważniejszych wad niż aparat ruchomy. Wyróżnia się aparaty estetyczne (kryształowe, ceramiczne) i metalowe (niklowe, tytanowe). Zanim zęby znajdą się w odpowiedniej pozycji, upływają przeważnie 2-3 lata. W tym czasie mogą się nieco zmienić także proporcje dolnej i środkowej części twarzy, dlatego coraz częściej ortodoncja bywa nazywana ortopedią szczękową.
Ruchomy aparat akrylowy stymuluje wzrost zębów we właściwy sposób, dlatego najczęściej stosuje się go u dzieci w wieku 6-12 lat. Jest wyposażony w śrubę do regulacji, więc mały pacjent nie „wyrośnie” z niego w miarę rozszerzania się ?jego kości podniebienia.
Do przyklejonego do szkliwa zamka mocuje się drut np. niklowo-tytanowy, który wywiera na zęby określoną siłę.
Regulując aparat ortodonta może zmieniać sposób i siłę nacisku na konkretne zęby.
Gumki rozciągające się przy otwieraniu ust dodatkowe „wyposażenie” – wspomagają uzyskanie prawidłowego zgryzu.
Tyłozgryz
Dolna szczęka jest cofnięta w stosunku do górnej.
Przodozgryz
Dolna szczęka wystaje przed górną.
Szpary między zębami
Między zębami są zbyt duże przerwy.
Zgryz otwarty
Nieprawidłowe ustawienie zębów uniemożliwia domknięcie szczęki.
Zgryz krzyżowy
Górna i dolna szczęka nie znajdują się w jednej linii.
Ścisły zgryz
Ze względu na zbyt małe łuki podniebienne, zęby na siebie nachodzą.
Między korzeniem zęba, okostną (włóknistą błoną ochraniającą kość), a zębem istnieje niewielka przestrzeń ciasno wypełniona włóknami. Gdy ząb nie ma miejsca aby rosnąć, aparat zwiększa potrzebną mu przestrzeń, a ząb stopniowo zajmuje nową pozycję w szczęce.