Najważniejszym elementem żelazka jest nagrzewnica (grzałka), zmieniajca energię elektryczną w ciepło i rozgrzewająca wykonaną ze stali, aluminium lub materiałów ceramicznych stopę żelazka. Jej pracę kontroluje bimetaliczny termostat. Utrzymuje on nastawioną przez użytkownika temperaturę – gdy zostanie przekroczona, odcina dopływ prądu do nagrzewnicy. Żelazko “parowe” ma dwa połączone ze sobą zbiorniki wody. Większy zawiera jej zapas, mniejszy zaś styka się z nagrzewnicą i woda pod wpływem ciepła zmienia się w nim w parę. Po naciśnięciu guzika i otwarciu zaworu wydostaje się ona na zewnątrz przez otwory w stopie żelazka.
Prasowana tkanina wygładza się ponieważ pod wpływem wysokiej temperatury rozluźniają się więzy w cząsteczkach polimerów wchodzących w skład włókien. Kiedy włókna te nagrzewają się za sprawą żelazka, rozprostowują się (dodatkowo dzięki naciskowi urządzenia) i swój kształt zachowują nawet po ochłodzeniu.
Prasowanie dawniej
Już w VIII wieku Chińczycy, by nadać swoim jedwabnym ubraniom pożądany wygląd używali do ich prasowania rondli wypełnionych rozpalonymi węglami. W XVIII wieku jako żelazek używano wygładzonych bloczków żelaza (stąd nazwa urządzenia) z uchwytem do trzymania. Nagrzewano je najczęściej na płycie kuchennego pieca. Pierszwe elektryczne żelazko pojawiło się w 1882 roku za sprawą Henry’ego Seeley, który wewnątrz żelazka zainstalował spiralę grzejną o mocy kilkuset watów.