Park Narodowy Yosemite znajduje się w środkowej Kalifornie, na terenie Gór Sierra Nevada. Obejmuje on część granitowego masywu z monumentalnymi dolinami wyżłobionymi przez rzeki i lodowce. Od najsłynniejszej z nich, doliny Yosemite, park narodowy wziął swoją nazwę. Wydaje się, że o miejscu, które rokrocznie odwiedzają miliony turystów, powinniśmy wiedzieć już wszystko. Rzeczywistość jest jednak nieco inna.
Czytaj też: Góry w Szkocji tracą swoją unikalność. Te wyjątkowe rośliny nie mają już gdzie „uciekać”
Na łamach GSA Bulletin pojawiły się wyniki badań granitowych skał budujących dolinę Yosemite, które przedstawiają wiek najsłynniejszego kanionu w parku narodowym. Do tej pory na temat tego, jak stara jest obecna rzeźna terenu Yosemite, wnioskowano na podstawie pośrednich metod badawczych, m.in. analiz porównawczych z tektoniką Sierra Nevada.
Yosemite jest zbudowany ze skał granitowych, które uformowały się z magmowego batolitu ok. 80-100 mln lat. Około 50 mln temu (eocen) dzisiejsze szczytowe partie gór znajdowały się blisko powierzchni, co część środowiska naukowego uznaje za wiek całego kompleksu w Yosemite, ale dna dolin zostały jednak wystawione na działania czynników zewnętrznych dużo później.
Dolina Yosemite – kiedy powstała?
Naukowcy z Uniwersytetu Berkeley wykonali analizę termochronometryczną radiogenicznego helu w minerałach apatytu z yosemickich granitów. Pierwiastek ten dostarcza informacji o zmianie temperatury skały w czasie. Badacze przyjęli hipotezę, że granitowe podłoże powinno wykazywać długą historię niskich temperatur, jeśli miałoby ono znajdować się na powierzchni.
Wyniki analizy wskazały, że dzisiejsze dna dolin w Yosemite przez 40 mln lat tkwiły około kilometr pod powierzchnią Ziemi, aby w miocenie (10 mln lat temu) finalnie „wynurzyć się”. Naukowcy dla bezpieczeństwa podają nawet wiek 5 mln lat. To oznacza, że kilometr granitowych skał był powoli erodowany od środkowego eocenu do miocenu/pliocenu.
Obecny kształt dolin został uformowany przez lodowce górskie, które występowały na terenie Sierra Nevada w plejstocenie. To one sprawiły, że doliny mają niemal idealny kształt u-kształtny.
Czytaj też: Zbadali jaskinie lodowe w najwyższych górach Europy. Takich zmian od 2000 lat jeszcze nie widzieli!
Były to pierwsze w historii badania chronometryczne dolin w Parku Narodowym Yosemite, które bazowały na analizach geochemicznych skał, a nie tylko na obserwacji geomorfologicznej terenu. Takie podejście do datowania form terenu było innowacyjne i być może w przyszłości inne grupy naukowców zaczną się nim inspirować.