Informacje na temat Yenikentu pojawiały się w dokumentach arabskich już w X wieku. Miało ono wtedy pełnić stolicę dla Oguzów, czyli tureckich plemion aktywnych w okresie od VIII do XII wieku. Co ciekawe, ówczesną nazwę tego miejsca, Yengi-kent, można było przetłumaczyć jako nowe miasto.
Czytaj też: Neandertalczycy znacząco nas wyprzedzali. Zaskakujące ustalenia na temat wymarłego gatunku
Jego ruiny rozciągają się na obszarze o powierzchni 16 hektarów, który jest otoczony prostokątnym murem o wysokości dochodzącej do 7 metrów. Samo miasto miało dogodną lokalizację, ponieważ zostało założone na skrzyżowaniu dwóch kontynentalnych korytarzy handlowych. O jakie dokładnie szlaki chodziło? O ten, który prowadził z Chin do Bizancjum oraz drugi – z Bałtyku do Azji Środkowej.
W toku badań prowadzonych na początku XIX wieku rosyjscy naukowcy zlokalizowali ruiny Yenikentu. O ile jednak początkowo zakładano, iż miasto powstało około X wieku, tak najnowsze dowody w tej sprawie pozwalają znacznie przesunąć tę granicę. Znacznie bardziej prawdopodobny wydaje się scenariusz, w którym powstało ono już w VI wieku. Pod koniec IX wieku doszło natomiast do odbudowy tego miejsca.
Pierwotnie zakładano, że miasto Yenikent powstało w okolicach X wieku. Najnowsze ustalenia pozwalają przesunąć ten moment na VI wiek
Współcześnie badacze mają znacznie więcej możliwości w kontekście prowadzenia różnego rodzaju analiz. Ale nawet z pominięciem najnowszych technologii, klasyczne wykopaliska przyniosły zadowalające efekty. Na przestrzeni lat znaleziono tam między innymi szczątki udomowionego kota oraz pozostałości kurzych jaj z zapiskami w postaci arabskich liter. Poza tym udało się wydobyć niewielkich rozmiarów ceramiczną figurkę, wisiorek ukazujący niedźwiedzia oraz ceramiczne naczynie z wyrytym napisem Allah. To bardzo istotna informacja w kontekście zrozumienia ekspansji islamu na tych terenach.
Czytaj też: Katapulta z czasów II wojny światowej. Jak ją wykorzystywano?
Jeśli chodzi o upadek Yenikentu, to historycy sądzą, że miasto zostało opuszczone między XII a XIV wiekiem. Nie wiadomo niestety, co było tego przyczyną. Wśród potencjalnych czynników wymienia się przesunięcia kanałów rzecznych, zmiany w funkcjonowaniu szlaków handlowych bądź skutki rywalizacji między tamtejszymi plemionami.