Dlaczego warto prawidłowo postępować z elektrośmieciami? Ile kilogramów surowców wtórnych można odzyskać ze starego komputera? Jak wygląda „cykl życia” sprzętów elektrycznych i elektronicznych? Co można z nich przetworzyć i odzyskać? Dlaczego są to odpady niebezpieczne szkodliwe dla środowiska? Odpowiedzi na te i inne pytania można znaleźć na nietypowej wystawie edukacyjnej „Dwa Światy Elektrośmieci”, która od 26 maja stanowi jedną z ekspozycji Muzeum Techniki NOT w Pałacu Kultury i Nauki w Warszawie. Inicjatorem i głównym organizatorem wystawy jest organizacja odzysku ElektroEko.
Wystawa „Dwa Światy Elektrośmieci” przedstawia tematykę recyklingu zużytych urządzeń elektrycznych i elektronicznych oraz wyjaśnia zasady prawidłowego postępowania z tego rodzaju odpadami. Ma również na celu uświadomienie skali zagrożeń wynikających z niewłaściwego postępowania z elektrośmieciami, oraz wskazanie na zasadność ich przetwarzania i recyklingu.
Tytuł wystawy „Dwa Światy Elektrośmieci” bezpośrednio nawiązuje do ekspozycji, która przedstawia między innymi dwie sfery, tytułowe światy – otoczenie pełne bujnej i zdrowej przyrody oraz środowisko zanieczyszczone przez szkodliwe i wszechobecne elektrośmieci. Celowo przerysowane, metaforyczne przesłanie wystawy ma oddziaływać na wyobraźnię zwiedzających i skłonić do zastanowienia nad konsekwencjami swojego zachowania. Zwiedzający mogą sami zdecydować jaki świat chcą w przyszłości zbudować.
Wystawa podzielona jest na sekcje tematyczne – przetwarzania, odzysku i recyklingu, szkodliwości oraz właściwego postępowania z elektrośmieciami. Każda sekcja posiada oryginalne eksponaty, które w ciekawy i obrazowy sposób przekazują wiedzę na temat właściwego gospodarowania zużytym sprzętem elektrycznym i elektronicznym.
Niektóre eksponaty mają charakter interaktywny, można ich dotknąć i dokładnie obejrzeć, aby przekonać się dlaczego warto prawidłowo pozbywać się elektrośmieci oraz jakie są korzyści z recyklingu i odzysku tego rodzaju odpadów. Łącząc przyjemne z pożytecznym, zaaranżowano również edukacyjną strefę zabawy (quiz ścienny i mózg elektronowy), gdzie można sprawdzić i utrwalić swoją wiedzę.
Bardzo nam zależało, aby wystawa pobudzała wyobraźnię zarówno młodzieży, jak i dorosłych, ponieważ zwiększa to oddziaływanie przekazu edukacyjnego. Tematyka elektrośmieci jest trudnym i dla większości mało atrakcyjnym tematem, jednak ważnym z punktu widzenia ochrony środowiska i prawa. – wyjaśnia Anna Podsiadło z ElektroEko. Mamy nadzieję, że wystawa dzięki ciekawej w formie ekspozycji, będzie wartościowym uzupełnieniem działań edukacyjnych w temacie segregacji i recyklingu odpadów elektrycznych i elektronicznych.
A jak prawidłowo postępować z elektrośmieciami? Przede wszystkim warto pamiętać, że zużyte sprzęty elektryczne i elektroniczne powinny być przetworzone i poddane recyklingowi. Są to odpady niebezpieczne, ale można z nich odzyskać wiele cennych surowców. Elektrośmieci wyrzucone do zwykłego, osiedlowego śmietnika, zalegające na wysypisku czy porzucone na łonie natury zanieczyszczają środowisko. Szkodliwe substancje zawarte w mechanizmach, mogą wydostać się na zewnątrz ze źle zagospodarowanych lub zdemontowanych zużytych urządzeń, a potem przenikać z deszczem do gleby i wód gruntowych. W konsekwencji, niewłaściwe pozbywanie się elektrośmieci niszczy przyrodę i może być w przyszłości przyczyną problemów zdrowotnych u ludzi i zwierząt. Zgodnie z prawem za wyrzucenie elektrośmieci do śmietnika lub porzucenie na łonie przyrody można zapłacić grzywnę do 5 000 złotych. Zużyte sprzęty należy oddawać do specjalnych punktów zbierania bądź do sklepów przy zakupie nowych urządzeń.
Głównym organizatorem wystawy jest ElektroEko Organizacja Odzysku Sprzętu Elektrycznego i Elektronicznego. Wystawa nie ujrzałaby jednak światła dziennego bez przychylności Muzeum Techniki NOT oraz zaangażowania firm: Leroy Merlin, Polimex Mostostal, Grot, AMK Andrzej Kaliński.
Ekspozycję zaprojektowali doświadczeni architekci – Jeremi Kupczyński oraz Michał Płoski, którzy stworzyli eksponaty i nietypową koncepcję wizualną wystawy.
Inicjatywa spotkała się z uznaniem ze strony Minister Edukacji Katarzyny Hall, Ministra Środowiska Macieja Nowickiego, oraz Prezydent m.st. Warszawy Hanny Gronkiewicz-Waltz, którzy objęli wystawę patronatem honorowym. Patronat merytoryczny sprawuje Wydział Inżynierii Środowiska Politechniki Warszawskiej.
„Dwa Światy Elektrośmieci”
wystawa edukacyjna czynna od 26 maja 2009 r.
Muzeum Techniki NOT, Pałac Kultury i Nauki w Warszawie
Bilety: normalne 10 zł, ulgowe 5 zł, grupowe (według cennika Muzeum Techniki)
Ekspozycji towarzyszyć będą wydarzenia specjalne. Więcej informacji o nich, wystawie, oraz elektrośmieciach znaleźć można na stronie www.dwaswiatyelektrosmieci.pl
Opis ekspozycji
1. Recykling komputera
Eksponat przedstawia korzyści z recyklingu – poszczególne surowce i materiały, które można odzyskać poddając recyklingowi komputer i monitor starego typu o wadze 27 kg.
Każdą sztabkę można podnieść by przekonać się ile aluminium, żelaza, miedzi, ołowiu, niklu, cynku, cyny, plastiku czy szkła można odzyskać
z jednego komputera.
2. Waga recyklingowa
Eksponat symbolizuje równowagę korzyści – pokazuje jak wiele nowych przedmiotów można wyprodukować z surowców pozyskanych z recyklingu elektrośmieci, zamiast tworzyć „śmieciowe góry na wysypiskach”.
Na jednej szali znajdują się zużyte i zniszczone sprzęty elektryczne i elektroniczne. Na drugiej pokazane są nowe przedmioty użytkowe spełniające wszystkie normy jakości.
3. Skutki wyrzuconej komórki
Eksponat stanowi wycinek ziemi, na którym leży porzucony zużyty telefon komórkowy. Metr sześcienny Ziemi symbolizuje zanieczyszczenie środowiska spowodowane przez wyciekające substancje niebezpieczne znajdujące się
w elektrośmieciach.
4. Pary rtęci w świetlówkach
Eksponat obrazuje dużą świetlówkę liniową, która zawiera w bańce lampy szkodliwe pary rtęci. Mogą one łatwo wydostać się ze stłuczonej świetlówki i przeniknąć do gleby, wody i powietrza, niszcząc środowisko naturalne i zagrażając zdrowiu organizmów żywych.
5. Młyn przetwarzający
Eksponat przedstawia maszynę przetwarzającą, aby przypominać o tym,
że elektrośmieci wymagają profesjonalnego i bezpiecznego demontażu w zakładzie przetwarzania.
Emitowany film zaprasza na wędrówkę po zakładzie przetwarzania. Można zobaczyć jak na części rozbierane są zużyte lodówki, telewizory i monitory,
a także małogabarytowe RTV/IT.
6. Cykl życia urządzeń = obieg zamknięty
Makieta przedstawia „cykl życia” urządzeń elektrycznych i elektronicznych – od momentu produkcji, do momentu przetworzenia.
7. Mózg elektronowy
Interaktywna gra edukacyjna. Na planszach znajdują się przykładowe elektrośmieci, które należy połączyć przy pomocy patyczków z miejscami ich przeznaczenia. Aby utrudnić zadanie na planszy znajdują się miejsca do których elektrośmieci nie powinny trafić!
8. Sekcja zasad właściwego pozbywania się elektrośmieci – tablice edukacyjne z Zieloną Rodzinką.
Treści merytoryczne zawarte w tej sekcji przekazują najważniejsze informacje: zasady prawidłowego postępowania z elektrośmieciami, możliwości właściwego pozbywania się zużytych urządzeń oraz działanie substancji szkodliwych oraz ich wpływ na środowisko i zdrowie człowieka.
9. Świat czystego środowiska
Pomimo szybkiego rozwoju technologicznego istnieje możliwość życia w zgodzie z naturą. Prawidłowe nawyki w pozbywaniu się zużytego sprzętu elektrycznego i elektronicznego przyczynią się do tego, że nasze środowisko dłużej pozostanie czyste i kwitnące, a dzięki temu my będziemy zdrowsi.
W tej sekcji zwiedzający będą mogli zobaczyć bujną i zieloną przyrodę w swoim bliskim otoczeniu, wolnym od zanieczyszczenia elektrośmieciami. Obraz ma przekonywać, że warto prawidłowo postępować z elektrośmieciami, aby chronić środowisko i dbać o przyrodę.
10. Świat zanieczyszczonego środowiska
Trujące, szkodliwe substancje zawarte w zużytym sprzęcie elektrycznym i elektronicznym, bardzo zanieczyszczają środowisko, przez co zagrażają zdrowiu ludzi, zwierząt i roślin. Tylko właściwe pozbywanie się elektrośmieci oraz recykling chroni środowisko przez degradacją.
Konstrukcja ma charakter mroczny, aby wzmocnić wrażenie negatywnych skutków złego zagospodarowania elektrośmieci, czyli zanieczyszczenia i degradacji środowiska. Zwiedzający mogą również zobaczyć różnego rodzaju urządzenia elektryczne i elektroniczne, które zaliczane są do kategorii elektrośmieci.