Wątroba jest największym gruczołem w organizmie człowieka i jednym z najważniejszych elementów układu pokarmowego. Spełnia rolę detoksykacyjną, metaboliczną, filtracyjną i magazynującą – bez sprawnej wątroby nie da się żyć. Niestety, organ ten z czasem się zużywa, choć i tak dysponuje fenomenalnymi zdolnościami regeneracyjnymi.
Czytaj też: Świńska wątroba i ludzka krew. Czekający na nowe życie mogą nie mieć innego wyboru
W wyniku długotrwałego działania czynników uszkadzających w obrębie wątroby rozwija się przewlekły stan zapalny, który prowadzi do obumierania hepatocytów (komórek wątroby). W ich miejscu pojawia się blizna z tkanki łącznej, która nie spełnia już swojej roli fizjologicznej – podobnie, jak ma to miejsce w sercu po zawale. Ale naukowcy z Duke Health znaleźli sposób na “cofnięcie czasu” i przywrócenie wątroby do stanu pierwotnego, co opisali w czasopiśmie Nature Aging.
Stara wątroba jak nowa
Zespół kierowany przez dr Annę Mae Diehl skupił się na zrozumieniu, w jaki sposób niealkoholowa choroba wątroby przechodzi w marskość tego narządu. Uczeni odkryli, że starzenie się jest kluczowym czynnikiem ryzyka marskości wątroby u pacjentów ze zdiagnozowaną stłuszczeniową chorobą wątroby związaną z dysfunkcją metaboliczną (MASLD), która dotyka jednego na trzech dorosłych na świecie.
Czytaj też: Chora wątroba? Trąd pomoże ją wyleczyć!
Badając wątroby myszy, naukowcy zidentyfikowali sygnaturę genetyczną unikalną dla starzejących się narządów. Okazało się, że są aktywne w nich dziesiątki genów, które przyczyniają się do niszczenia hepatocytów.
Dr Anna Mae Diehl mówi:
Odkryliśmy, że starzenie się promuje pewien rodzaj zaprogramowanej śmierci komórek w hepatocytach, zwany ferroptozą, która jest zależna od żelaza. Stresory metaboliczne wzmacniają ten proces, zwiększając uszkodzenia wątroby. To wszystko może prowadzić do marskości narządu.
Okazało się, że u ludzi mechanizm jest podobny, a osoby z otyłością i MASLD miały ten sam podpis genetyczny. Potwierdzono, że im gorsza choroba, tym silniejszy był sygnał. To wskazało naukowcom ostateczny cel interwencji.
W eksperymencie ma myszach, podawali młodym i starym osobnikom pokarmy, które wywołały u nich MASLD. Następnie połowie zwierząt podano placebo, a reszcie lek o nazwie Ferrostatin-1, który hamuje szlak śmierci hepatocytów. Wątroby gryzoni po terapii wyglądały biologicznie jak młode i zdrowe, nawet u zwierząt starych, które były na diecie sprzyjającej chorobie.
Implikacje tych badań wykraczają poza wątrobę. Zespół odkrył, że proces ferroptozy w wątrobie wpływa na funkcjonowanie innych narządów, które często ulegają uszkodzeniu w miarę postępu MASLD, w tym serca, nerek i trzustki. Potrzebne są dalsze badania, ale po raz kolejny potwierdzono, że starzenie się organów przynajmniej częściowo jest odwracalne.