Gliniane naczynia znaleziono w Colchester w 1853 roku w grobie z czasów rzymskich. Wewnątrz znajdowały się skremowane szczątki człowieka, choć jego tożsamość pozostawała nieznana, a informacje dotyczące jego losów za życia były mocno ograniczone. Nie było nawet wiadomo, czy wazę wykonano lokalnie czy może trafiła na Wyspy z kontynentalnej części Europy.
Czytaj też: Świątynia sprzed 2700 lat pamięta czasy dawnego królestwa. Odnaleźli ją polscy archeolodzy
Dzięki nowym badaniom udało się ustalić, że waza została wykonana z brytyjskiej gliny. To z kolei dostarcza kluczowych informacji na temat walk gladiatorów organizowanych w Brytanii w czasach rzymskich.
Wspomniane miasto, Colchester, w starożytności było nazywane Camulodunum. Na miejscu znajdowały się między innymi trzy teatry oraz tor wyścigowy dla rydwanów. Dobrze prosperował tam również przemysł garncarski. Kilogramowa waza była jednym z jego produktów.
Walki gladiatorów na terenie Brytanii były do tej pory niepotwierdzone
Najważniejsze jest jednak nie samo naczynie, lecz to, co umieszczono na jego ściankach. Pojawiły się tam postacie zwane Secundusem i Mario, którzy walczą z niedźwiedziem. W innej scenie Memnon i Valentinus pojedynkują się natomiast z mężczyzną wyposażonym w sieć oraz trójząb. Valentinus miał być członkiem 30. legionu, który stacjonował w północno-zachodnich Niemczech. Z kolei Memnon został oznaczony z użyciem znaków VIIII co oznacza, że walczył i przeżył dziewięć razy.
Waza prawdopodobnie miała upamiętniać gladiatorów. Wewnątrz umieszczono ich prochy, dlatego istnieje spora szansa, że na terenie dzisiejszej Wielkiej Brytanii walczyli ze sobą gladiatorzy. Analiza skremowanych kości wykazała, że są to szczątki mężczyzny, który w chwili śmierci miał ponad 40 lat. Na podstawie analiz jego zębów stwierdzono natomiast, że nie pochodził z Colchester, lecz z południowo-zachodniej Anglii, a być może nawet spoza Wysp Brytyjskich.
Czytaj też: Obrabiali stal na długo przed Rzymianami. Ci rzemieślnicy znali się na swoim fachu
Dokonane odkrycia są bardzo istotne, ponieważ do tej pory brakowało pisemnych dowodów w postaci opisów walk na arenach prowadzonych na terenie Brytanii. Waza z Colchester dostarcza niezbitych dowodów na to, że odbywały się tam pojedynki gladiatorów.