Trąba słonia afrykańskiego jest w miejscu nosa i służy przede wszystkim do oddychania, ale nie tylko. Zwierzęta wykorzystują ją do pobierania wody, a także do posypywania się piaskiem, żeby ochłodzić ciało i odgonić owady. Anatomię tej części ciała poznano całkiem dobrze – wiemy np., że składa się ona z ok. 40 tys. mięśni, przy czym nawet nasze ciało wypada blado (mamy zaledwie 600 mięśni).
Czytaj też: Trąba słonia inna, niż nam się wydawało. W jej skórze znaleźli coś, co zrewolucjonizuje robotykę
Jest jednak jeden element trąby słonia, który do tej pory był pomijany w badaniach naukowych – znajdujące się na jej końcu wąsy. Zespół uczonych z Bernstein Center for Computational Neuroscience Berlin odkrył ich przeznaczenie. Szczegóły opisano w czasopiśmie Communications Biology.
Trąba słonia pokryta włosami, choć ich funkcja pozostaje niejasna
Niemieccy naukowcy przebadali jak zachowują się wąsy w trąbie słoni podczas podbierania smakołyków z zamkniętego pudełka (marchewki lub jabłka). Okazało się, że wąsy pozostają nieruchome, gdy trąba zręcznie szczypie marchewkę i zasysa jabłko – funkcjonują zupełnie inaczej niż wibrysy obecne u szczurów i kotów, które drgają w odpowiedzi na zbierane informacje o środowisku.
W innym eksperymencie, przebadano trąby i wąsy sześciu afrykańskich i ośmiu azjatyckich słoni z zoo, które zmarły z przyczyn naturalnych lub zostały poddane eutanazji z powodu poważnych komplikacji zdrowotnych. Okazało się, że wąsy są grube, cylindryczne i pozbawione wyspecjalizowanych mieszków włosowych, które pomagają mózgom innych zwierząt wykrywać delikatne ruchy wąsów. Nie mają też nerwów czuciowych (jak u ssaków), więc oczywiste jest, że nie spełniają tej samej funkcji.
Włosy znajdują się na całej trąbie słonia, ale ich długość jest zlateralizowana, czyli inna z lewej i prawej strony. Jest to konsekwencją sposobu, w jaki dany osobnik używa trąby – podobnie jest u ludzi, np. gdy podczas pracy fizycznej używamy tylko jednej ręki.
Czytaj też: Słonie umieją obierać banany. Nigdy wcześniej tego nie widzieliśmy, teraz mamy dowody
Wyniki wskazują, że chociaż wąsy nie są aktywne w wykrywaniu bezpośredniego otoczenia wokół trąby, prawdopodobnie przyczyniają się do i tak już bardzo wrażliwej jej natury, tworząc wyjątkowo zwrotny organ. Wąsy pomagają słoniowi w określeniu, jak dużego nacisku należy użyć podczas ściskania przedmiotu – co jest ważną cechą, biorąc pod uwagę różnorodność przedmiotów, które słonie podnoszą.