Większość widzów programów rozrywkowych i informacyjnych będzie ubiegły rok kojarzyć ze śmiercią znanych aktorów, muzyków oraz doniesieniami o straszliwych wydarzeniach wojny w Syrii (która zresztą trwa już 5 lat, choć niestety, podobnie jak konflikt na Ukrainie – wielu się “opatrzyła”). Jednak 2016 to nie tylko tragedie i smutek, to także czas wyjątkowych naukowych odkryć, które podsumował portal IFLS.
1. We wnętrzu Ziemi wciąż przemieszcza się gigantyczny metalowy wąż.
Brzmi to zupełnie jak ziszczenie nordyckich mitów o Jörmungandrze. Olbrzymi gad miał być w stanie opasać całą Ziemię i przy tym złapać koniec swojego ogona. W tym roku wewnątrz płynnego jądra planety odkryto coś, co naukowcy określili jako rzekę ciekłego żelaza, która okrąża teren pod Alaską i Syberią. To najszybciej poruszający się obiekt pod naszymi stopami, a zarazem ważny element ziemskiego pola magnetycznego. Co ciekawe, podobno przyspiesza.
2. Poznaliśmy sekret serca Plutona
Po tym sonda New Horizons w 2015 go odwiedziła Ziemię obiegły przepiękne zdjęcia powierzchni planety z obszarem przypominającym symbol serca. Natychmiast zaroiło się także od teorii wyjaśniających ten fenomen.
Najbardziej przekonująca z nich mówi, że jest to gładka powierzchnia radioaktywnego morza z górami z zamrożonego azotu. Jednak jeśli istnieje coś ciekłego na powierzchni tego zmrożonego świata, to znaczy, że musi też istnieć jakieś źródło ciepła. Pluton jest za mały i zbyt daleko by zrzucić to na Słońce, zatem gdzieś w jego wnętrzu powinno znajdować się źródło ciepło – na przykład rozkładające się pierwiastki promieniotwórcze.
3. Himalaje pożarły kiedyś cały kontynent
Zderzenie indyjskiej płyty tektonicznej z euroazjatycką praktycznie pogrzebało cały kontynent pod rozgrzanymi do stanu ciekłego skałami. Orientacyjnie określa się to wydarzenie na 40-60 milionów lat temu. Patrząc na dzieje planety z szerokiej perspektywy cały czas unosimy się i bujamy na ziemskim płaszczu.
4. Rekiny polarne żyją nawet 400 lat
Analizując rozwój soczewek wewnątrz oczu odłowionych rekinów polarnych naukowcy określili wiek najstarszej napotkanej samicy. Okazuje się, że te zwierzęta mogą przetrwać prawie 400 lat. Co ciekawe, nie jest to jednostkowy przypadek. Dla porównania najdłużej żyjący człowiek w historii dożył 122 lat. Warto dodać, że rekin nie jest najbardziej długowiecznym zwierzęciem świata. Chiński małż, który oficjalnie zmarł w 2006 roku wedle obliczeń naukowców miał 507 lat! Dlatego nazwano go Ming, ponieważ w Chinach był to czas panowania dynastii Ming.
5. Druga Ziemia
Proxmia B to planeta, której istnienie ogłoszono w sierpniu. Jest ona tak umiejscowiona w swoim układzie gwiezdnym, że występuje tam bardzo wysokie prawdopodobieństwo występowania wody w stanie ciekłym. Możliwe, że nawet ma własną atmosferę. A to oznacza, że może istnieć inne miejsce, gdzie ludzkość mogłaby podążyć szukając życia i … miejsca do życia. Jedyny kłopot to odległość – 4 lata świetlne od Ziemi.
6. Dinozaury nie tylko ryczały. Niektóre mogły… kukać
Analiza strun głosowych u różnych gatunków pierwotnych gadów wykazała, że umiejętność znanych nam ptaków do śpiewania, czy wydawania dźwięków bez otwierania dziobów wcale nie są ich wyłączną domeną. Ich przodkowie mogli umieć to miliony lat wcześniej, ponieważ ewolucja aparatu głosowego zwierząt trwała znacznie dłużej i w 16 różnych kierunkach w obrębie grupy, do której należą ptaki, krokodyle i dinozaury właśnie. A to oznacza z kolei, że majestatyczny tyranozaur mógł nie tylko straszliwie ryczeć, ale i na przykład… gruchać lub kukać.
7. Wielka Piramida w Gizie miała system alarmowy
Jasne, nie jest to może system pułapek, który mogliście oglądać w filmach o przygodach Indiany Jonesa, ale i tak robi wrażenie. Starożytni Egipcjanie przewidzieli nieproszonych gości w grobowcach swoich władców. Wielka Piramida w Gizie ma w sobie kilka nisz, które wedle archeologów, zawierały kiedyś ogromne bloki kamienne. Ich zadaniem było odciąć przejście rabusiom: albo do wejścia, albo do wyjścia i tym samym uwięzić ich na zawsze.
8. Pewnego dnia w Nowej Anglii pojawią się wulkany
Od pewnego czasu geofizycy zastanawiają się nad ciekawą anomalią temperatury pod północnowschodnimi Stanami Zjednoczonymi. Sądzono, że to pozostałości po niegdyś aktywnym obszarze wulkanicznym. Najnowsze obserwacje pokazały, że część jego jest nie tylko aktywna – jest bardzo ożywiona. Ta podziemna ognista fotnanna może za kilka milionów lat przynieść narodziny nowych wulkanów w Nowej Anglii.
9. Możliwe, że w naszym układzie jest dziewiąta planeta
Zmiana statusu Plutona na planetę karłowatą z pewnością zasmuciła wielu jej miłośników w 2006 roku. Jednak 10 lat później mamy zaskakujący rozwój wypadków.
Możliwe, że w Układzie Słonecznym istnieje jednak dziewiąta planeta wielkości Neptuna, naukowcy wciąż toczą spory o napływające z kosmosu dane. Jeśli się potwierdzą, będzie jedna z największych sensacji astronomicznych w historii.
10. Księżyc może wywoływać trzęsienia ziemi
Gdy się nad tym poważnie zastanowić, ma to sens. Pole grawitacyjne Książyca wywołuje trzęsienia ziemi na Ziemi. Co prawda większość badań potwierdza wpływ satelity na niewielkie wstrząsy, ledwo dostrzegalne dla ludzi. Jednak część naukowców przewiduje, że XXI wiek może przynieść ich więcej i znacznie silniejszych.
11. Antarktyka skrywa tysiące meteorytów
Nie tylko znajduje się tam największy kanion, wygląda na to, że pod pokrywą lodową znajdują się tam prawdziwe skarby dla badaczy. Niedawne badania pokazały, że metaliczni goście z kosmosu, po tym jak zostali ogrzani przez Słońce, wtopili sie w lód i zostali tam na wieki. Z nich będziemy mogli odczytać najdawniejsze losy planetu.
12. Wiemy skąd u kobiet orgazm
Funkcja męskich orgazmów nie jest dla nikogo tajemnicą, chodzi o skłonienie do reprodukcji. Jednak kobiecy orgazm nie jest taki prosty do wytłumaczenia – szczególnie, jeśli zwrócimy uwagę na jego długość. W końcu, wbrew przeświadczeniu części ludzi, nie jest on niezbędny do zapłodnienia.
Niedawne badania pokazały jednak, że kobiecy orgazm ma wpływ na początek owulacji, tak u ludzi, jak i u innych ssaków. Z czasem ta funkcja przestała mieć dla ludzi znaczenie, ale orgazm pozostał jako silny czynnik łączący ludzi w długoterminowe pary.
13. Chiński mit założycielski okazał się prawdą
Wedle legendy czas panowania chińskiej dynastii Xia zbiegł się z wielką powodzią. Kataklizm miał zniszczyć większą część ówczesnej cywilizacji. Badania archeologów i geologów pokazują, że nie tylko opowieść się zgadza, ale nawet jej czasowe umiejscowienie. Dla wyjaśnienia, mówimy o latach 2070-1600 przed naszą erą!
14. Sztylet faraona Tutanchamona pochodził z kosmosu
Dosłownie. Analiza materiały, z którego wykonano broń, wykazała, że sztylet powstał z metalu pozyskanego z meteorytu. Obiekt musiał wylądować na Ziemi przed tysiącami lat. Co więcej, udało się dokładnie go wyznaczyć – żelazo pobrano z meteorytu Kharga, który odnaleziono w 2000 roku w Egipcie.
15. Io ma własną atmosferę, która co noc… znika
Trzeci co do wielkości księżyc Jowisza mógłby grać w horrorach. Jego aktywna wulkanicznie powierzchnia może przypominać wyobrażenia piekła. Ksieżyc ma własną atmosferę, w większości złozoną z dwutlenku siarki. Najciekawsze jest jednak to, że atmosfera ta zanika każdej nocy, gdy Io znajduje się w cieniu Jowisza.
16. O czym śnią koty? Nie chcesz tego wiedzieć
Dr Deirdre Barrett z Harvard Medical School w wywiadzie dla magazynu People opowiadała o swoich badaniach nad snami zwierząt. Psy i koty mają podobny cykl faz odpoczynku jak ludzie, zatem porównując wyniki badań aktywności mózgowej i motorycznej w poszczególnych fazach można próbować wysnuć wnioski na temat tego o czym śnią zwierzęta. Wynik? Psy według pani doktor śnią głównie o swoich właścicielach, koty natomiast o polowaniu i swoich ofiarach.
Porównania aktywności mózgowej podczas snu i na jawie pokazały juz w badaniach z 2001 roku, że laboratoryjne szczury śnią o labiryntach. Nie jest natomiast wiadome, czy zwierzęta mogą śnić o rzeczach, których nigdy nie doświadczyły. Przykładem są ludzkie sny o lataniu. Czy koty lub psy śnią o fruwaniu? To wciąż pozostaje do zbadania.