Czy wystarczy przekonać osobę, że ma talent, by osiągała lepsze wyniki? Agnieszka Domieniecka, studentka psychologii SWPS w Sopocie, postanowiła sprawdzić, czy przekonanie o talencie wspomaga proces twórczy oraz czy istnieją prostsze i szybsze sposoby na uwalnianie potencjału twórczego w ludziach. Pod naukową opieką dr. Radosława Sterczyńskiego przebadała 100 osób.
Badanie wykazało, że niezależnie od tego czy osoby są przekonane o tym, że są twórcze, nieutalentowane, czy o nieokreślonej zdolności, prawie zawsze osiągają takie same wyniki testów twórczości. Co więcej, osoby przekonane o tym, że są twórcze, mniej się starają, używają uboższego słownictwa niż osoby, którym wmówiono, że są nieuzdolnione. Paradoksalnie uzyskują takie same, a niekiedy nawet gorsze wyniki od osób „nieutalentowanych”.
Ciekawe rezultaty dały zadania rysunkowe, gdy porównano efekty pracy między płciami. Na prośbę o namalowanie twórczego obrazka znaczna część osób, bo aż 20 proc. narysowała dom, płot i drzewo. Co więcej, 68 proc. tych rysunków wykonały kobiety. Mężczyźni znacznie częściej odwoływali się do seksu i erotyzmu, czego brakowało w pracach kobiet. – Może to być wynikiem socjalizacji i wpływu edukacji kobiet. Nauczono je, że jeśli rysunek ma być ładny to musi się pojawić na nim kwiat i dom – tłumaczy Agnieszka Domieniecka, autorka badania.
Jak zmienić stereotypowe myślenie? – Wpływając na system kształcenia formalnego i treningów twórczości można oddziaływać na zmianę postaw przyszłych dorosłych. Akt rysowania może być sposobem wyrażania idei i rozwijania wyobraźni – wyjaśnia Domieniecka.
Autorka badania zwraca uwagę, że do wspierania kreatywności nie wystarczy jedynie przekonanie o posiadaniu talentu, ale potrzebne są także treningi, programy edukacji formalnej, aktywne uczestnictwo i działanie. – Dodatkową wskazówką płynącą z badań jest to, że programy edukacji w Polsce wymagają modyfikacji, aby skuteczniej wspierały rozwijanie także talentów dziewczynek, by w swoim myśleniu wykraczały poza dom i gospodarstwo. Warto też pracować nad wzrostem samooceny i pewności siebie młodych mężczyzn i kobiet, aby wszyscy byli w stanie otwarcie i asertywnie wypowiadać swoje myśli – dodaje Agnieszka Domieniecka.
Badanie zostało przeprowadzone w kwietniu 2012 roku w ramach pracy magisterskiej pt. „Narzucone przekonania na temat własnej kreatywności a osiągane rzeczywiste wyniki” na kierunku psychologia w SWPS w Sopocie.