Bądź dobrym liderem!
Efektywny lider musi być inteligentny, przynajmniej lider biznesu. Opisano nawet kompetencje intelektualne składające się na „inteligencję przywódczą” – jest to warunek konieczny sukcesu, ale nie dostateczny. W Akademii Psychologii Przywództwa powtarzamy jak mantrę: dziś lider, by odgrywać rolę autorytetu, mentora, motywować i inspirować ludzi, a także zespoły, by przeprowadzać sukcesje, musi być sobą.
Żeby jednak móc pozwolić sobie na bycie sobą w roli lidera, trzeba być kimś. O co tu chodzi? O sprawczość, odwagę, spójność i wierność wartościom. O budzenie zaufania dzięki temu, że podejmując się zarządzania firmą, projektami i ludźmi, umie się zarządzać sobą.
Na użytek słuchaczy naszej Akademii, a także programów, które realizujemy wokół niej, opisaliśmy ostatnio zarządzanie sobą jako „pakiet kompetencji”. Ten model może ułatwiać diagnozę, autoaudyt, a także planowanie osobistego treningu.
Oparliśmy się na koncepcji wszechstronnego przywództwa Roba Kaisera i Boba Kaplana (Versatile Leadership), w której – jak wiecie – rozpatrujemy kompetencje dynamicznie. Po pierwsze, czy i jak się dopełniają i równoważą, a po drugie – czy wykorzystując swoją siłę, mocne strony, nie nadużywamy ich? Warto więc, by w zarządzaniu zespołem podejście angażujące było podparte forsującym – bo czasem potrzebujemy stanowczości, egzekwowania i struktury. Z kolei forsowanie bez angażowania jest po prostu mało ekonomiczne. W zarzadzaniu sobą „przegięcie” forsującej perspektywy oznacza zbyt dużo samokontroli, która nas usztywnia, zaś nadmiar zaangażowania może oznaczać nadmierną koncentrację na sobie, egotyzm, który przeszkadza nam dostrzegać innych i budzi zwykłą niechęć – bo inni też bywają egotyczni.
Podobnie zrównoważenie przywództwa strategicznego i operacyjnego przejawia się w tym, że pamiętamy, że „wizja bez implementacji to halucynacja” (czy wiecie, że powiedział to Nelson Mandela?), natomiast nadmiar operacyjnego podejścia może doprowadzić do tego, że każdy trening czy rytuał życiowy zamienisz w nudną i żmudną procedurę, staniesz się drętwy albo demotywujący, twoje pasje zmienią się w obsesje.
Przyjmując te wszystkie zastrzeżenia, przyjrzyj się naszej propozycji „palety kompetencji zarzadzania sobą”. Chodzi o kompetencje, które pozwalają ci osiągać więcej mniejszym kosztem, zachować zdrowie i poczucie szczęścia, sensu twojego życia i pracy, a przy okazji budzić szacunek i zaufanie naturalnego autorytetu. Być kimś dla innych.
Sprawdź swoje kompetencje dotyczące zarządzania sobą. Zestawiliśmy je w czterech grupach.
Paleta kompetencji zarządzania sobą
1. Wymiar strategiczny
Misja – jestem świadomy/a swoich kluczowych wartości (co jest dla mnie ważne, najważniejsze w życiu?), podejmuję samorefleksję co do ich autentyczności, wagi, wewnętrznej spójności. Rozpatruję relacje między wartościami osobistymi i wartościami związanymi z rolą w biznesie, firmie i jej aksjologicznymi wymogami. Twórczo i uczciwie rozwiązuję ewentualne dylematy związane z konfliktem wartości.
Wizja – określam swoje dalekosiężne kierunki życiowe i cele/plany zawodowe oraz społeczne. Dbam o spójność i synergię tych celów. Przygotowuję się do procesów delegowania i sukcesji („z obu stron”). Jestem świadomy/a alternatyw dla swoich celów/dróg realizacji (osobista BATNA – Best Alternative Toward Negotiating Agreement, kluczowe pojęcie Harvardzkiej Szkoły Negocjacji, które jej współtwórca William Ury w książce „Dochodząc do tak ze sobą” przenosi na grunt kierowania swoim życiem).
Zasady – określam proste zasady swojego postępowania, wykorzystuję odpowiednie symbole, rytuały i narracje dla ich umocnienia, utrzymania i komunikowania otoczeniu.
Wgląd w siebie – dokonuję samoobserwacji, pozyskuję feedback, by twórczo równoważyć forsujące i angażujące oraz strategiczne i operacyjne wymiary przywództwa, dbać o unikanie przesterowań i przywracanie równowagi. Mój wgląd w siebie, wystarczający, by monitorować wpływ moich cech charakteru, nastawienia, nawyków, stereotypów percepcji i myślenia tak, aby móc być sobą w roli lidera w zgodzie z przyjętymi wartościami.
Postawa twórcza – jestem otwarty/a na zmiany i nowe doświadczenia, odważnie poszukuję inspiracji z odległych dziedzin, twórczo eksperymentuję w życiu i pracy. Angażuję się w SIEĆ ludzi i ośrodków żyjących innowacyjnie.
2. Wymiar operacyjny
Zarządzanie czasem – znam i stosuję techniki oraz narzędzia ustalania priorytetów i zarządzania czasem. Efektywniedeleguję działania operacyjne. Ustalam jedną rzecz na dany odcinek życia/pracy.
Zarządzanie energią – znam i stosuję proste techniki zarządzania swoją energią, rytmem aktywności, diety, snu, ćwiczeń, koncentracji i resetu. Unikam wielozadaniowości.
Zarządzanie emocjami – znam i stosuję technikę transformacji impulsywnych (mechanicznych) reakcji w przytomne odpowiedzi, zwłaszcza w odniesieniu do zarządzania gniewem.
Komunikacja – znam, stosuję i rozwijam techniki komunikacji, zwłaszcza języka pozytywnego (korzyści, możliwości, szacunku).
Spotkania – umiejętnie przygotowuję i prowadzę spotkania, tak aby obok korzyści dla innych miały sens dla mnie
Samokontrola – świadomie monitoruję ewentualną skłonność do skrajności: nadmiernie analityczne podejście, nastawione na detale i procedury, lub podejście zbyt niefrasobliwe względem standardów i procedur. Tworzę i stosuję proste procedury, standardy, rytuały na powtarzane czynności, dzięki czemu nie muszę „codziennie decydować o wszystkim”.
3. Wymiar angażujący
Słuchanie – stale pracuję nad swoimi umiejętnościami i nastawieniem na słuchanie („Pogłaśniam słuchanie”).
Twórcze delegowanie – pogłębiam wiedzę i poszukuję inspirujących doświadczeń w zakresie angażującego przywództwa (jak mission oriented command, pytania sokratyczne, przywództwo partycypacyjne, design thinking).
Automotywacja – tworzę warunki do uruchamiania i swojej pasji, motywacji, przepływu (flow), wykorzystania nielinearnych sposobów komunikacji (metafora, storytelling). Otwartość – jestem ciekawy/a ludzi i świata, umiem podchodzić do trudnych sytuacji z dystansem. Fun – jestem otwarty na humor i zabawę, także w sferze zawodowej. Feedback/feedforward – pozyskuję konsultacje, poszukuję inspiracji, pytam i obserwuję reakcje innych na swoje zachowanie.
4. Wymiar forsujący
Wola/determinacja – dzięki sile woli realizuję ważne cele i wartości niezależnie od okoliczności. Jestem zdolny/a do wyrzeczeń.
Samodyscyplina – jeśli decyduję się i umawiam ze sobą na określone działania, zasady, ćwiczenia, konsekwentnie je realizuję i odnajduję w tym satysfakcję.
Odwaga – umacniam siłę ducha, by otwarcie i z szacunkiem podejmować konfrontacje w obliczu naruszenia ważnych dla mnie wartości i celów.
Regularność – wprowadzam i konsekwentnie podtrzymuję zarówno w programie osobistego treningu, jak w realizacji dalekosiężnych zadań ustalone moduły aktywności. Wymagania – stawiam sobie wysokie, choć realne wymagania.
(Samo)kontrola – na co dzień monitoruję wykorzystanie forsujących aspektów zarządzania i egzekwowania, kontroli, oceny i feedbacku w myśl zasady „tak wiele jak to niezbędne, tak mało jak to możliwe”.