1. Zwijanie języka
Czy potrafisz zwinąć język w trąbkę? Nie oszukuj, ściskając wargami!
2. Zakrzywiony mały palec
Jeśli szczytowy odcinek małego palca masz lekko zgięty w stronę palca serdecznego, to masz tak zwany zakrzywiony mały palec.
3. Garbaty nos
Nos o wypukłej linii, a nie zadarty, bywa nazywany rzymskim.
4. Wolny płatek
Jeśli płatek małżowiny usznej zwisa swobodnie w dolnej części, masz gen dominujący; jeśli jest przyrośnięty – świadczy to o ujawnieniu się genu recesywnego.
5. Rowek w podbródku
Rowek w podbródku powstaje dzięki pojedynczemu genowi dominującemu.
6. Ząbek włosów
Linia włosów na czole po zaczesaniu do tyłu może być prosta lub układa się w ząbek.
7. Piegi
Piegi to plamki ciemniejszej barwy na skórze. Stają się wyraźniejsze pod wpływem słońca.
8. Włosy na palcach
Jeśli na środkowej części palców dłoni i stóp rosną ci włosy, to znaczy, że masz gen mid-digital hair.
9. Dołki w policzkach
Dołek w jednym lub obu policzkach pojawiający się przy uśmiechu jest cechą dziedziczną.
10. Kciuk autostopowicza
Jeśli potrafisz wygiąć kciuk wstecz o więcej niż 30 stopni, to masz tak zwany kciuk autostopowicza, będący efektem działania genu recesywnego.
11. Guzek Darwina
Pomacaj zewnętrzny grzbiet małżowiny usznej – czy masz tam zgrubienie w tylnej górnej części? Nazywa się ono guzkiem Darwina.
12. Składanie rąk
Który kciuk jest na wierzchu, gdy splatasz palce dłoni? To również w pewnym stopniu zależy od genów.
Co to znaczy?
Wszystko przez rodziców
Wszystkie geny masz od rodziców, więc każda cecha wywołana przez gen dominujący prawdopodobnie występuje i u nich. Jeśli umiesz zwinąć język w trąbkę, to prawdopodobnie także twoja matka i ojciec to potrafią. I przynajmniej jedno z czworga twoich dziadków będzie mieć tę cechę dominującą.
Co to jest gen dominujący?
Ponieważ otrzymujemy podwójny zestaw genów (23 chromosomy od mamy i 23 chromosomy od taty), jeśli chodzi o każdą cechę, mamy dwie możliwości. Weźmy na przykład kolor oczu. Po każdym rodzicu dziedziczysz po jednym genie kodującym kolor oczu, czyli w sumie masz dwa. Co się dzieje, jeśli masz jeden gen oczu brązowych (na przykład po mamie) i jeden gen oczu niebieskich (po tacie)? Ujawnia się tylko jeden z nich (silniejszy) i maskuje ten drugi. Mówimy, że ten gen jest dominujący. I tak na przykład gen brązowego koloru oczu jest zazwyczaj dominujący nad genem oczu niebieskich.
Jeśli jedno z rodziców ma oczy niebieskie… + …a drugie brązowe… = …to ty prawdopodobnie masz oczy brązowe
Gen, który zostaje zamaskowany przez gen dominujący, nazywamy genem recesywnym. Żeby ten gen recesywny się ujawnił, musi być obecny w obu zestawach genów otrzymanych od rodziców. Wystaw do góry kciuk. Jeśli potrafisz wygiąć kciuk do tyłu, masz w obu kopiach recesywny gen, którego efektem jest ta cecha. Cechy recesywne często przeskakują jedno pokolenie – pewne cechy dziadków, nieobecne w pokoleniu ich dzieci, ujawnią się u wnuków.
Zostań detektywem DNA
Jeśli zabawisz się w detektywa, możesz prześledzić drogę twoich genów w rodzinie, sporządzając drzewo genealogiczne. Zbierz zdjęcia krewnych i przyklej je na dużym arkuszu, połącz liniami oznaczającymi pokrewieństwo. Sprawdź każdego pod kątem genów opisanych na tych stronach i zapisz wynik pod zdjęciami.
Czy odróżniasz barwy?
Jeśli nie widzisz liczby w tym krążku kolorowych plamek, możesz cierpieć na zaburzenie widzenia barw. Zaburzenie to wywołuje recesywny gen położony na chromosomie X. Dziewczęta, które odziedziczyły ten gen, zwykle nie mają zaburzeń widzenia barw, ale chłopcy mogą nie rozróżniać pewnych kolorów. Sprawdź swoją rodzinę pod względem widzenia barw. Jeśli którykolwiek z twoich braci cierpi na ślepotę barw, to prawie na pewno gen pochodzi od waszej matki.
Dla głodnych wiedzy:
Więcej fascynujących informacji o swoim organizmie szukaj w książce Roberta Winstona „Co sprawia, że ja to ja?”. Wydawnictwo G+J RBA.