Statyny to leki obniżające poziom cholesterolu we krwi. W ten sposób przeciwdziałają zawałom i udarom mózgu. Od pół wieku są w powszechnym użyciu, m.in. dlatego, że są dobrze tolerowane przez organizm. Są to też jedne z najlepiej sprzedających się leków na świecie. W USA prawie 50 proc. osób powyżej 75 roku życia zażywa statyny.
Od dawna uczeni starali się zbadać skutki uboczne zażywania statyn. Część badań pokazywała, że leki te chronią przed demencją, czyli otępieniem wywoływanym np. przez chorobę Alzheimera. Inne wykazywały efekt przeciwny. Rozstrzygnięcie wątpliwości może przynieść praca naukowa zaprezentowana podczas kongresu Society of Nuclear Medicine and Molecular Imaging 2021 Annual Meeting.
Statyny lipofilne niekorzystnie wpływają na mózg
Statyny można podzielić na dwie grupy pod względem budowy biochemicznej. Statyny hydrofilne działają głównie na wątrobę. Natomiast statyny lipofilne wiążą się z różnymi tkankami organizmu. Docierają też do mózgu.
Uczeni z Uniwersytetu Kalifornijskiego przebadali pacjentów zażywających statyny za pomocą tomografii PET. W ten sposób ocenili aktywność metaboliczną różnych rejonów ich mózgów. Okazało się, że u osób zażywających statyny lipofilne upośledzone jest działanie części mózgu związanej m.in. z rozwojem choroby Alzheimera – tylnej części zakrętu obręczy.
Uczeni szacują, że statyny lipofilne ponad dwukrotnie zwiększają ryzyko rozwoju demencji u osób z łagodnym osłabieniem zdolności poznawczych oraz u tych, które mają zdolności poznawcze w normie. „Nasze odkrycia powinny być brane pod uwagę przez lekarzy i pacjentów. Dzięki temu będzie można dobrać bezpieczniejszy lek dla danej osoby” – mówi główny autor badań Prasanna Padmanabham.
Do statyn lipofilnych zaliczamy takie preparaty jak atorwastatyna, ceriwastatyna, lowastatyna, pitawastatyna i simwastatyna. Przed rozpoczęciem ich stosowania należy koniecznie skonsultować się z lekarzem.
Statyny wywołują też zaburzenia emocjonalne
To nie jedyny poważny skutek uboczny zażywania statyn. Leki te mogą prowadzić także do uczucia chronicznego zmęczenia. Ma to prawdopodobnie związek z miopatią, czyli zaburzeniami funkcjonowania mięśni. Poza tym statyny mogą także wywoływać bóle głowy i stawów, zaburzenia widzenia i działania układu pokarmowego, bezsenność lub wysypkę.
Statyny czasami wywołują także zaburzenia dotyczące emocji i osobowości. W przypadkach skrajnych leczące się statynami osoby stawały się bardzo drażliwe, agresywne wobec innych, groziły im, przyznawały się wręcz do morderczych myśli, nękały je koszmary nocne. Niektórzy bardzo ryzykownie zachowywali się za kierownicą. Zmiany w zachowaniu stanowiły zagrożenie nie tylko dla nich samych – część badanych próbowała popełnić samobójstwo – ale też narażały na szwank ich kariery zawodowe i małżeństwa.
W razie wystąpienia niepokojących skutków ubocznych zażywania statyn należy je zgłosić lekarzowi prowadzącemu. On ustali, jak należy dalej postępować i w jaki sposób zmieniać rodzaj czy dawkowanie leku.
Źródło: The Journal of Nuclear Medicine.