W tym roku pierścienie Saturna znikną na jakiś czas. Skąd o tym wiemy

Na początku 2025 roku obserwatorzy nieba będą mogli podziwiać rzadki i niezwykły widok Saturna – Saturna bez jego kultowych pierścieni. Zjawisko to, występujące mniej więcej co 13,7–15,7 roku, jest wynikiem perspektywy Ziemi względem pochylonych pierścieni Saturna.
saturn
saturn

Saturn, podobnie jak Ziemia, ma pory roku, ale trwają one znacznie dłużej – każda z nich trwa ponad 29 lat ziemskich. Wynika to z faktu, że równik Saturna jest nachylony pod kątem 26,7 stopnia. Wraz z ruchem Saturna wokół Słońca, jego nachylenie względem ekliptyki sprawia, że z perspektywy obserwatora znajdującego się na powierzchni Ziemi, nachylenie pierścieni się bezustannie zmienia.

Same pierścienie są niewiarygodnie cienkie, mierzą zaledwie dziesiątki metrów grubości, pomimo że rozciągają się na ogromną odległość około 280 000 kilometrów. Przez większość czasu możemy wyraźnie obserwować te pierścienie z Ziemi. Jednak co 13,7–15,7 roku Ziemia przechodzi przez „płaszczyznę pierścieni” Saturna, ustawiając się w linii z krawędzią pierścieni. Z tej perspektywy pierścienie wydają się znikać, bowiem z odległości kilkuset milionów kilometrów nie jesteśmy w stanie obserwować ich grubej na kilkadziesiąt metrów krawędzi.

Czytaj także: Przełomowe odkrycie w Układzie Słonecznym. Saturn skrywa niezwykłego towarzysza

Takie właśnie „przekroczenie płaszczyzny pierścieni” ma nastąpić 23 marca 2025 r. Po tej dacie będziemy mogli obserwować spodnią stronę pierścieni Saturna i jego biegun południowy, czego nie widzieliśmy od wielu lat.

To tymczasowe zniknięcie pierścieni Saturna oferuje wgląd w odległą przyszłość, w której pierścienie mogą zniknąć całkowicie.

Dane z sondy Voyager wskazały, że lód, pył i skały tworzące pierścienie powoli po spirali zbliżają się do planety. Naukowcy szacują, że te pierścienie, które obecnie uważa się za znajdujące się w połowie swojego okresu istnienia, mogą całkowicie zniknąć za około 300 milionów lat. Choć najnowsze badania wskazują, że pierścienie mogły powstać wraz z planetą i w rzeczywistości są znacznie starsze, niż dotychczas uważano.

Czytaj także: Dlaczego Jowisz nie ma pierścieni jak Saturn?

Wiek pierścieni Saturna to kolejny temat trwających badań naukowych. Wstępne szacunki sugerowały, że mają około 400 milionów lat, na podstawie nieskazitelnego wyglądu lodu wewnątrz pierścieni. Jednak ostatnie badania sugerują, że pierścienie mogą być znacznie starsze, potencjalnie tak stare jak sam Saturn, który ma około 4,1 miliarda lat. Ta nowa ocena wynika z badań, w ramach których naukowcy stworzyli model wpływu mikrometeoroidów na pierścienie. Wyniki tych badań wskazują, że pierścienie wcale mogą nie pochłaniać tych obiektów tak łatwo, jak wcześniej sądzono.

Tak czy inaczej, nadchodzące wielkimi krokami zniknięcie pierścieni Saturna w 2025 roku zapewnia wyjątkową okazję zarówno dla astronomów, jak i obserwatorów nieba. Pozwala nam obserwować Saturna w niezwykły sposób, uświadomić sobie ulotną naturę struktur znajdujących się w przestrzeni kosmicznej i zastanawiać się nad tajemnicami otaczającymi wiek i pochodzenie pierścieni Saturna. To wydarzenie stanowi zatem doskonałe przypomnienie tego, że wszechświat wbrew pozorom wciąż ulega stałym zmianom, a my mamy jedynie dosłownie chwile, aby obserwować tylko wyrywek tej ewolucji.