Roald Amundsen: biografia
Roald Amundsen urodził się 16 lipca 1872 w Borge w Norwegii jako jeden z czterech synów Jensa Ingebrigta Amundsena i Hanny Henrikke Gustavy Sahlquist.
Odkrywca bieguna południowego już od 15. roku życia doskonale znał swoje powołanie, bo właśnie w tym wieku stwierdził, że zostanie polarnikiem. Te marzenia urzeczywistniły się jakiś czas później, ale najpierw swoje zainteresowania skierował Amundsen gdzie indziej, mianowicie na medycynę. Jak się okazało, studia medyczne doskonale wykształciły w nim cechy, które już niebawem miały się przydać: precyzja, dokładne planowanie, samozaparcie i dążenie do wiedzy.
W 1893 roku, po śmierci matki, Amundsen przerwał studia, po czym zaczął przygotowywać się do pierwszych wypraw arktycznych, a pierwsze doświadczenia zdobywał, uczestnicząc w wyprawach innych badaczy. Na przykład już w 1894 popłynął jako szeregowy marynarz na trawlerze „Magdalena” na Ocean Arktyczny, a sześć lat później zdobył już licencję kapitana żeglugi wielkiej.
Zdobywca bieguna południowego przez całe życie przygotowywał się do historycznej chwili, gdy 14 grudnia 1911 roku, gdy wraz ze swoim norweskim zespołem dokonał niemożliwego. Uważnie analizował badania i odkrycia swoich poprzedników i miał obszerną wiedzę na temat błędów, które przeszkodziły innym badaczom w odniesieniu sukcesu. To merytoryczne przygotowanie okazało się bardzo przydatne.
Roald Amundsen wyróżniał się ogromnym samozaparciem i ambicją. Był jednocześnie człowiekiem ostrożnym i metodycznym. Kombinacja tych cech sprawiła, że dał się poznać jako nieustraszony odkrywca. Jego niezwykłość polegała na mistrzowskim opanowaniu niebezpiecznych impulsów i zapędów, które zazwyczaj kierują ludźmi odważnymi.
Roald Amundsen: wyprawy
W wieku 25 lat Roald Amundsen brał udział w przełomowej belgijskiej wyprawie, która jako pierwsza spędziła zimowe miesiące na południowym obszarze polarnym. Młody Norweg pełnił wówczas funkcję sternika i była to jego pierwsza poważna ekspedycja.
Kolejnym znaczącym w karierze okresem były lata 1903-1906, gdy Amundsen, wraz z sześcioosobową załogą, opłynął wybrzeże Ameryki Północnej, od Grenlandii aż po Cieśninę Beringa. W czasie tej ekspedycji przyszły zdobywca bieguna południowego przeprowadzał specjalistyczne badania magnetyczne oraz meteorologiczne na wyspach arktycznych.
Następne lata przynosiły kolejne ważne wydarzenia. W 1908 roku Amundsen zaplanował wyprawę na biegun północny, która miała stanowić rozwinięcie prekursorskich badań oceanograficznych innego odkrywcy, Nansena. Niestety wyprawa ostatecznie nie doszła do skutku, a niezrażony podróżnik, Amundsen, w tajemnicy przygotował się do dotarcia na zupełnie inny obszar globu…
Słynna norweska ekspedycja Roalda Amundsena skupiła się na biegunie południowym. Zespół wyruszył w czerwcu 1910 roku. Amundsen założył bazę w Zatoce Wielorybiej, przy Lodowcu Szelfowym Rossa. Po kilku miesiącach Roald Amundsen opuścił bazę – było to w październiku 1911 roku. Szybkie przemieszczanie się po trasie liczącej ponad 1300 kilometrów, było możliwe dzięki użyciu nart i psich zaprzęgów. Cztery zaprzęgi ciągnięte przez 13 psów, wiozły po 400 kg zapasów. Potem jeszcze załogę czekała mozolna wędrówka przez pustkowia Ziemi Królowej Maud, w stronę Płaskowyżu Polarnego
Po tygodniach zmagań wreszcie udało się dotrzeć na biegun południowy. Zdobywcy dotarli tam 14 grudnia 1911 roku, a więc na pięć tygodni przed przybyciem w to miejsce Roberta Falcona Scotta z ekspedycją Terra Nova.
Kolejnym wielkim wyczynem Amundsena był wspólny przelot włoskim sterowcem nad biegunem północnym. Towarzyszyli mu piloci, Umberto Nobile i Lincolnem Ellsworthem. Miało to miejsce w 1926 roku. Natomiast dwa lata później Roald Amundsen wyruszył z ekspedycją ratunkową w celu uratowania Umberto Nobilego, który zaginął bez śladu.
Roald Amundsen: odkrycia
Pierwszy zdobywca bieguna południowego ma na swoim koncie wiele ciekawych odkryć. Na przykład 1904 roku norweski podróżnik ustalił położenie północnego bieguna magnetycznego. Z kolei prowadzona przez Amundsena wyprawa w latach 1903-1906, jako pierwsza ekspedycja w historii, pokonała trasę wzdłuż północnego wybrzeża Kanady, tzw. Przejście Północno- Zachodnie.
W październiku 2011 roku, a więc w miesiącu właściwej wyprawy na biegun południowy, podczas wędrówki badacze pod przewodnictwem Roalda Amundsena odkryli Lodowiec Axela Heiberga, dzięki któremu przedostali się na Płaskowyż Polarny.
Roald Amundsen: ciekawostki
Zdobywca bieguna południowego był postacią barwną i ciekawą. Wkład Norwega w wiedzę na temat biegunów był nieoceniony i to na jego cześć nazwano część Oceanu Spokojnego, lodowiec, a także stację badawczą na Antarktydzie.
Ciekawym i mało znanym faktem z życia Amundsena jest to, że miał on bliskie kontakty z innuickim ludem Netsilik oraz inspirował się północnoskandynawskim ludem Sami. Fascynowały go metody przystosowania się tych małych społeczności do ciężkich arktycznych warunków. To właśnie od tych plemion Amundsen czerpał wiedzę na temat sposobów ubierania się i podróżowania w warunkach polarnych, zdobywania pożywienia itd. Ponadto norweski badacz i podróżnik chłonął wiedzę na temat narzędzi służących przetrwaniu, w tym skór reniferów. Zdobywał również cenne informacje na temat budowy igloo, rakiet śnieżnych itd.
Mało osób wie również o tym, że w czasie ekspedycji na biegun południowy, Norwegowie zabijali i zjadali swoje psy, które pomagały im pokonywać trudną trasę. Pożywiano się także tymi, które padały z wyczerpania.
Żywot norweskiego odkrywcy zakończył się w 1928 roku podczas misji ratunkowej w celu uratowania Umberto Nobilego, Podczas lotu sterowcem „Italia”, słynny Norweg przepadł bez wieści. Co ciekawe, ciało Amundsena do dziś nie zostało znalezione.