Uchatki karłowate (Arctocephalus pusillus) żerują na ogromnych ławicach ryb gromadzących się w bogatych w składniki odżywcze wodach przybrzeżnym. W trzyminutowym fragmencie serialu, którego narratorem jest biolog i prezenter David Attenborough, stado fok wspina się po poszarpanych klifach, aby dotrzeć do wody, a następnie nurkuje w poszukiwaniu pożywienia.
Czytaj też: Rekiny co roku zbierają się w jednym miejscu. Co je tam przyciąga?
Ale foki żerujące u wybrzeży Afryki przyciągają żarłacze białe (Carcharodon carcharias). W załączonym materiale wideo widać, jak żarłacze białe grasują w czystych wodach półwyspu Robberg i jak szybko mogą przyspieszyć, aby zaatakować swoją ofiarę. Ale foki nie zawsze są bezbronne, a repertuar ich zachowań jest zaskakujący.
Georgina Ward, współproducent odcinka “Coasts”, w którym jest sekwencja fok kontra żarłacze białe, mówi:
W ciągu ostatnich dwudziestu lat wzrosła częstotliwość obserwacji żarłacza białego na tym obszarze, prawdopodobnie w wyniku rosnącej kolonii fok, ale być może także z powodu innych czynników, które wciąż staramy się zrozumieć.
Rekin vs. foki – zwycięzca nie zawsze jest oczywisty
Na nagraniu z drona widać, jak rekiny okrążają nierówną krawędź klifu i spychają foki do skał, aby odciąć im drogę ucieczki. Kiedy jednak żarłacz biały rusza na polowanie, za rekinem gromadzą się dziesiątki fok i wyganiają go z powrotem do morza. Coraz więcej fok zbliża się do rekina ze wszystkich stron i dołącza do tłumu, ostatecznie przepędzając ogromnego drapieżnika.
Czytaj też: Mobbing w świecie przyrody to sposób na przetrwanie. Tak bronią się ptaki śpiewające
Georgina Ward dodaje:
Obserwowanie tak dużego i sprawnego drapieżnika całkowicie przytłoczonego swoją ofiarą i wypływającego na głębsze wody jest zarówno niesamowite, jak i zaskakujące. To nie jest tak, jak można by się spodziewać po spotkaniu rekina z fokami. Obserwowaliśmy ten spektakl przez 10-15 minut, nie mogąc wyjść z podziwu dla pomysłowości fok.
Mobbing uchatek karłowatych był obserwowany i badany w innych częściach świata, ale nie z taką intensywnością jak na półwyspie Robberg. Do niedawna nikt nie badał tamtejszych zachowań mobbingowych fok, więc trudno dokładnie określić, jak długo ta populacja to robi. Pierwszy incydent samca uchatek przeganiającego rekina w tej okolicy odnotowano w 2000 r.
Mobbing jest agresywną formą obrony stosowaną w całym świecie zwierząt. Rekiny polują z zasadzki i wolą podkraść się do swojej ofiary, zwykle podpływając od dołu. W większości przypadków foki zaczynają atakować rekina, zanim w ogóle spróbuje je wyprzedzić, co oznacza, że rekiny tracą element zaskoczenia.
Niestety, biolodzy nie wiedzą, dlaczego ta technika obronna jest tak skuteczna w przypadku starcia fok z rekinem. Najbardziej prawdopodobne jest, że żarłacze rezygnują z ataku, gdyż już wiedzą, że foki nie dadzą się zaskoczyć.