Kiedyś na Madagaskarze żyły mamutaki (Aepyornis maximus), nieloty zwane także ptakami-słoniami, które były podobne do współczesnych strusi. Niektóre osiągały wysokość ponad 3 m i ważyły ponad 500 kg.
Czytaj też: ONZ alarmuje – Madagaskar jako pierwszy doświadcza klęski głodu spowodowanej wyłącznie przez zmiany klimatu
Naukowcy z Uniwersytetu Curtin odkryli nieznaną wcześniej linię rozwojową ptaków-słoni, które przemierzały wilgotne, zalesione krajobrazy północno-wschodniej części Madagaskaru 1200 lat temu. Dokonali tego bez dostępu do jakichkolwiek skamieniałości zwierząt – wnioski wyciągnięto jedynie na podstawie analiz DNA zebranych ze skorupek jaj. Szczegóły opisano w Nature Communications.
Te ptaki budziły postrach
Jest to pierwszy raz w historii, gdy udało się zidentyfikować nową linię rozwojową zwierząt wyłącznie na podstawie pozostałości skorupek jaj. To pozwoli uczonym więcej dowiedzieć się o różnorodności ptaków, które niegdyś dominowały na świecie i dlaczego tak wiele z nich wyginęło w ciągu ostatnich 10 000 lat.
Czytaj też: Mobbing w świecie przyrody to sposób na przetrwanie. Tak bronią się ptaki śpiewające
Prof. Gifford Miller z CU Boulder mówi:
Po raz pierwszy identyfikacja taksonomiczna została wyprowadzona ze skorupy jaj mamutaków i otwiera pole, o którym nikt wcześniej nie pomyślał. Może to być inny sposób spojrzenia w przeszłość i zapytania: “Czy istniała większa różnorodność ptaków niż jesteśmy świadomi?”
Madagaskar oddzielał się od Afryki przez co najmniej 60 mln lat. Dzięki temu na wyspie powstały gatunki zwierząt, których nie spotkamy nigdzie indziej na planecie. Dla ludów polinezyjskich, które przybyły tu ok. 2000 lat temu, ptaki-słonie były prawdziwym postrachem. Ale ze względu na ograniczoną ilość szczątków oraz fakt, że DNA kości szybko ulega degradacji w ciepłych, wilgotnych rejonach, do niedawna nie było wiadomo, gdzie mamutaki powinny znajdować się w drzewie ewolucyjnym. Teraz już tych wątpliwości nie ma – dzięki analizie DNA ze skorupek jaj.
Dr Alicia Grealy z Uniwersytetu Curtin w Australii mówi:
Podczas gdy stwierdziliśmy, że na południowym Madagaskarze żyło mniej gatunków w czasie ich wyginięcia, odkryliśmy również nową różnorodność z dalekiej północy Madagaskaru. Te odkrycia są ważnym krokiem naprzód w zrozumieniu złożonej historii tych enigmatycznych ptaków. Zaskakująco dużo można wyczytać tylko z analizy skorupek jaj.
Zespół prof. Millera zebrał ponad 960 fragmentów skorupek jaj z 291 miejsc i dopiero wtedy rozpoczął analizę starożytnego DNA. Nie był to proces łatwy, gdyż jajo ma za zadanie chronić rozwijający się organizm i nie wypuszczać na zewnątrz jego materiału genetycznego. Jeśli uczeni będą w stanie zebrać i przebadać więcej fragmentów skorupek jaj z całego świata, może doprowadzić to do lepszego zrozumienia, dlaczego duże zwierzęta, takie jak ptak-słoń, wyginęły po przybyciu ludzi.