Obecnie wszystkie współczesne psy (Canis familiaris) są potomkami euroazjatyckich wilków siwych (C. lupus), które prawdopodobnie były pierwszymi zwierzętami udomowionymi przez człowieka. Przez tysiąclecia uważano, że stopniowa ewolucja zmieniła to dzikie zwierzę w oswojonego zwierzaka, ale jak, dlaczego i kiedy ten proces się rozpoczął, jest nadal przedmiotem zażartych dyskusji.
W przypadku skamielin określenie, czy mamy do czynienia z wilkiem, czy z psem, jest zaskakująco trudne – nawet w dzisiejszych czasach niektóre psy i ich dzikie odpowiedniki mogą być niemal niemożliwe do odróżnienia. Aby dokonać właściwej oceny skamieniałych szczątek, naukowcy musieli zbadać stan zębów znalezionej czaszki.
“Mikrozużycie zębów jest sygnałem behawioralnym, który może pojawić się z pokolenia na pokolenie przed wystąpieniem zmian morfologicznych w danej populacji” – mówi antropolog Peter Ungar z Uniwersytetu w Arkansas.
Skamieniałości “protopsów”
Porównując skamieniałości podobne do wilków do czaszek “protopsów” z tego samego miejsca, naukowcy odkryli znaczne różnice w ich zębach. W przeciwieństwie do wilka plejstoceńskiego wczesne psie zęby miały większe ślady wskazujące na zużycia, co wskazuje na dietę złożoną z twardych i kruchych pokarmów, takich jak kości. “Byłoby to zgodne z teorią, że “protopsy” zaczynały wówczas zamieszkiwać tereny w okolicy obozowisk człowieka i spożywały resztki żywności (w tym kości) wyrzucane przez ludzi” – piszą autorzy badania, które zostało opublikowane w czasopiśmie Journal of Archaeological Science. Inne współczesne badania również sugerują, że zniszczenia mechaniczne zębów występują u psów częściej niż u ich dzikich krewnych.
Poprzednie badania starożytnych skamielin z czeskiego Predmostí zidentyfikowały kilka kłów należących do różnych populacji, ale nadal istnieje wiele nieporozumień co do tego, czy któreś nich należały do starożytnych psów, czy są to wilki.
(Mietje Germonpre/Anthropos Museum, BRNO)
“Możliwe jest zatem, że są to dwie odrębne morfologicznie i behawioralnie populacje wilków, które pokrywały się na tym terytorium – przynajmniej sezonowo, jak wygląda to w przypadku dzisiejszych wilków” – przyznają autorzy.
Innymi słowy, te dwie populacje zwierząt mogły zmienić swoje zachowania żywieniowe w odpowiedzi na konkurencję lub zmiany środowiskowe, a niekoniecznie dlatego, że były udomowione.
Niemniej jednak nowe badania sugerują, że populacje te miały podejrzanie różne diety w czasie pobytu na tych samych terenach, co człowiek, a to może wskazywać na zmianę zachowania wilków na skutek udomowienia.
Autorzy twierdzą, że wyniki ich badań muszą być zweryfikowane przez dodatkowe prace w Europie Środkowej, która jest kolebką skamielin starożytnych psów, a także w innych częściach świata, gdzie udowodniono występowanie tych zwierząt.