Wykorzystując “molekularne nożyczki”, zespół naukowców z Uniwersytetu w Cambridge z powodzeniem zmienił grupę krwi w trzech nerkach pobranych od zmarłych dawców. Przełomowe badanie finansowane przez organizację charytatywną Kidney Research UK, może zwiększyć podaż nerek dostępnych do przeszczepów, zwłaszcza w przypadku mniejszości etnicznych, które mają większe trudności z dopasowaniem do większości oddawanych organów. Szczegóły opisano w czasopiśmie British Journal of Surgery.
Uniwersalne nerki
Przeszczep nerki to wciąż najlepsza opcja leczenia pacjentów ze schyłkową niewydolnością tego narządu. Dostępność organów do transplantacji pobieranych od zmarłych dawców jest wciąż niewystarczająca. Są jednak pomysły, jak można to zmienić. Jednym z nich jest “dostosowanie” organu dawcy do wymagań biorcy.
Czytaj też: Organ nie pochodził od człowieka. Ludzkim zwłokom przeszczepili świńskie serca
Uczeni z Uniwersytetu w Cambridge wykorzystali normotermiczną maszynę perfuzyjną (urządzenie łączące się z ludzką nerką do przepuszczenia natlenionej krwi przez organ, aby zachować go w lepszej kondycji przed przeszczepem) do wypłukania krwi nasyconej specjalnym enzymem, który wprowadzono do narządu dawcy. Działał on jak “molekularne nożyczki” i usunął wszelkie antygeny grup krwi wyściełające naczynia krwionośne nerki, sprawiając, że stała się ona narządem jakby z grupą krwi 0.
Warto przypomnieć, że nerka od osoby z grupą krwi A nie może być przeszczepiona osobie z grupą krwi B – ani na odwrót. Zamiana grupy krwi na “uniwersalną” grupę 0 zmienia zasady gry, bo organ staje się dostępny dla szerszego grona biorców. Taki narząd może zostać przeszczepiony praktycznie każdemu człowiekowi na świecie (pod warunkiem zgodności także w kontekście czynnika Rh).
Serena MacMillan, doktorantka z Uniwersytetu w Cambridge mówi:
To ekscytujące myśleć o tym, jak nasze odkrycie może potencjalnie wpłynąć na wiele żyć. Nasza pewność siebie została wzmocniona po tym, jak zastosowaliśmy enzym do kawałka ludzkiej tkanki nerkowej i zobaczyliśmy bardzo szybko, że antygeny zostały usunięte. Po tym wiedzieliśmy, że proces jest wykonalny i musieliśmy tylko przeskalować projekt, aby zastosować enzym do pełnowymiarowych ludzkich nerek. Biorąc ludzkie nerki typu B i pompując enzym przez organ za pomocą naszej normotermicznej maszyny do perfuzji, zobaczyliśmy w ciągu zaledwie kilku godzin, że przekształciliśmy nerkę typu B w typ O.
Osiągnięcie to może uratować życie osobom z mniejszości etnicznych, które częściej mają krew grupy B, a przy obecnych niskich wskaźnikach dawstwa z tych populacji, po prostu nie ma wystarczającej puli nerek do transplantacji. Warto wspomnieć, że w latach 2020-2021 tylko 9% wszystkich pobrań narządów w Wielkiej Brytanii pochodziło od osób czarnoskórych i należących do mniejszości etnicznych. Teraz naukowcy z Cambridge chcą sprawdzić, jak zmieniona nerka zareaguje na “zwykłą” grupę krwi pacjenta.
Prof. Mike Nicholson z Uniwersytetu w Cambridge, główny autor projektu, dodaje:
Jednym z największych ograniczeń co do tego, komu można przeszczepić oddaną nerkę, jest fakt, że potrzebna jest zgodność grup krwi. Klasyfikacja grup krwi jest również określana poprzez pochodzenie etniczne, a grupy mniejszości etnicznych są bardziej prawdopodobne, że mają rzadszą grupę B. Po udanej zmianie grupy krwi na uniwersalną grupę O, musimy teraz przyjrzeć się, czy nasze metody mogą być skuteczne w warunkach klinicznych i ostatecznie wykorzystane w transplantologii.