Chcesz zrobić coś dla innych? To właśnie od poznania siebie powinieneś zacząć – radzi Anna Książek, psycholożka, trenerka i podróżniczka, autorka projektu „How to (ex)change the World”., która dwa lata temu ruszyła w podróż dookoła świata. W czasie podróży szukała światozmieniaczy, opisywała ich działalność, szerzyła ich idee, pomagała im oraz prowadziła kursy dla tych, którzy chcą światozmieniaczami zostać.
Oto ćwiczenia, które przygotowała Książek i które pomogą Ci określić swoje marzenia i wartości:
Ćwiczenie 1. Zrób mapę marzeń
1. Przygotuj bardzo duży arkusz papieru i stertę czasopism, które zwykle czytasz.
2.Zacznij powoli przeglądać gazety i jeśli jakaś ilustracja czy zdjęcie (ale nie słowo lub zdanie) przyciągną twoją uwagę, wytnij je i połóż obok siebie. Daj sobie czas, nawet godzinę. Uwaga! To ważne, by dać się ponieść obrazom, niczego wcześniej nie zakładać, nie zastanawiać się nad tym, jakie mamy marzenia i potem nie dopasowywać do nich fotografii.
3.Weź wybrane kawałki gazet i poprzyklejaj je na papierze w dowolnych miejscach. Jeśli robiąc ten collage, zmienisz zdanie i stwierdzisz, że jakiegoś obrazka nie chcesz mieć na swojej mapie, nie umieszczaj go.
4. Powieś mapę marzeń w widocznym miejscu. Często, kiedy ktoś nas pyta, o czym marzymy, to albo nie umiemy odpowiedzieć, albo udzielamy bardzo racjonalnej odpowiedzi, nie zawsze zgodnej z tym, czego naprawdę pragniemy. To ćwiczenie pozwala uświadomić sobie, co rzeczywiście jest dla nas ważne. A bez tej wiedzy nie da się skutecznie pomagać innym – mówi Anna Książek i zachęca, by co jakiś czas robić nową mapę marzeń.
Ćwiczenie 2. Kolejka wartości
Możesz je traktować jako niezależne ćwiczenie lub jako rozwinięcie ćwiczenia „Mapa marzeń”.
1. Wypisz na małych kawałkach papieru wartości, które są dla ciebie ważne (każda wartość na osobnej karteczce). Postaraj się znaleźć ich przynajmniej kilkanaście. Nie zastanawiaj się nad definicją słowa „wartość”, nie szukaj przykładów. Napisz to, co według ciebie (!) jest wartością.
2. Jeśli zrobiłeś wcześniej mapę marzeń, poprzyklejaj karteczki do konkretnych zdjęć. Fotografie mogą ci pomóc określić, co stanowi dla ciebie wartość.
3. Ustaw wszystkie karteczki w jednej linii. Na początku powinna znaleźć się wartość, którą najbardziej chciałbyś się teraz zaopiekować. Nie chodzi o odpowiedź, co jest w życiu ważniejsze, np. praca czy rodzina, tylko o to, by zastanowić się, co w tym momencie wysuwa się na pierwszy plan. Pomyśl, czy poświęcasz temu tyle czasu i energii, ile byś chciał. „Pamiętaj, że jeżeli twoje »zmieniające świat działanie« nie będzie w zgodzie z twoimi wartościami, nie uda się” – mówi Anna Książek.
Ćwiczenie 3. Problemowe drzewo
To ćwiczenie warto wykonać, gdy już znamy swoje wartości i wiemy, jakim problemem chcemy się zająć. Rysowanie pomaga go lepiej zrozumieć (ale jeszcze nie znaleźć konkretne rozwiązanie).
1. Narysuj na kartce drzewo. Na pniu napisz, jaki problem chcesz rozwiązać, np. „wykluczenie osób na wózkach z przestrzeni publicznej”.
2. Dorysuj korzenie. Niech każda odnoga będzie jedną przyczyną problemu. Może to być np. „zła infrastruktura” albo „dyskryminacja społeczna”. Potem postaraj się znaleźć przyczyny dla każdej przyczyny. Zastanów się np., z czego wynika dyskryminacja osób na wózkach. Im głębiej sięgną korzenie, tym lepszy efekt. Przyczyn nie szukaj jednak tylko w swojej głowie. Sprawdź, czy są badania, które podają powody wykluczenia, a najlepiej wyjdź z domu i porozmawiaj z osobami na wózkach o tym, co im przeszkadza.
3. Narysuj koronę drzewa. Każda gałąź powinna mówić o tym, co wynika z istnienia problemu, nad którym pracujesz. Takie mocno rozrośnięte drzewo pozwala dostrzec złożoność problemu. Czasem też pomaga podjąć decyzję, by najpierw zająć się tylko jedną odnogą korzenia, np. dyskryminacją.
Ćwiczenie 4. Burza mózgów, która angażuje wszystkich członków zespołu
Klasyczna burza mózgu ma tę wadę, że wiele pomysłów pozostaje w głowach uczestników, bo ci nieśmiali nie są w stanie się przebić, a osoby mniej pewne siebie boją się kompromitacji. Burza mózgu, którą proponuje Anna Książek, rozwiązuje te problemy.
1.Usiądźcie w kole, weźcie kartkę i coś do pisania. Jeśli jest was nie więcej niż 6 osób, wypiszcie 3 pomysły na rozwiązanie danego problemu. W przypadku większych grup można poprzestać na 2 pomysłach.
2.Na znak dany przez prowadzącego przekażcie kartkę osobie siedzącej po prawej. Na kartce, którą przed chwilą otrzymaliście, wypiszcie kolejne 3 pomysły, które muszą się różnić od tego, co napisaliście wcześniej, i od tego, co widnieje na kartce, którą macie przed sobą.
3.Ćwiczenie kończy się w momencie, gdy kartka zatoczy pełne koło. Dzięki temu, że pomysły się wypisuje (a nie o nich mówi) i każdy musi znaleźć ich naprawdę dużo, zwykle udaje się w czasie takiej jednej sesji znaleźć kreatywne rozwiązania.