Pojawiły się bowiem informacje o osuwisku, które objęło swoim zasięgiem tzw. Mictlan. Takim właśnie mianem określano świat umarłych. Historia kompleksu pogrzebowego z miasta Mitla sięga okresu klasycznego, choć na przestrzeni wieków kontrolę nad nim przejęły inne ludy.
Czytaj też: Wraki statków pochodzą z zapomnianej bitwy. Nowe odkrycie ujawnia informacje na temat starcia sprzed lat
Tym sposobem wspomniany obszar najpierw stanowił główny ośrodek kultu religijnego wśród Zapoteków, by później przejść w ręce Misteków. Dolina Oaxaca była obiektem waśni między Zapotekami i Mistekami przez całe stulecia. Najlepszym tego dowodem są wymieszane wpływy kulturowe widoczne w ruinach Mitli. Wskazują one na naprzemienną kontrolę sprawowaną nad miastem przez oba wspomniane ludy.
Rzeczone osuwisko zaczęło postępować w XV wieku. Dowody w tej sprawie zostały zebrane niedawno, gdy uczestnicy ekspedycji skierowanej w te rejony wykorzystali radar penetrujący grunt. Tym sposobem zobrazowali podziemne struktury. Ich ułożenie sugeruje, jakoby tamtejsze osady zostały poważnie przesunięte za sprawą osuwiska występującego na ogromną skalę.
Zainteresowanie archeologów wzbudziło miasto Mitla oraz tamtejszy portal do podziemi. Rdzenne ludy grzebały na tych terenach przedstawicieli swoich elit
Wyciągnięte wnioski okazują się zgodne z tym, co sugerowały wyniki badań prowadzonych przez Víctora Hugo Garduño Monroya. Zdaniem tego naukowcy obszar osadniczy Mitla był miejscem wystąpienia bardzo silnych osuwisk. W ich następstwie tamtejsze zabudowania zniknęły pod zalewem lawin błotnych i skalnych, do których doszło w tzw. okresie postklasycznym. Czas jego trwania przypadał na lata 900-1520.
Czytaj też: Legendarny biskup w XI wieku przybył do Polski. Wykopaliska zdradzają nowe informacje na jego temat
Oczywiście trudno jest określić, w jakich dokładnie warunkach doszło do tego kataklizmu. Badacze sugerują, że jego przyczyną mogło być trzęsienie ziemi o magnitudzie wynoszącej około 6-7. Taki wariant byłby zgodny z zapiskami historycznymi, w myśl których w 1495 roku nastąpiło gwałtowne i silne trzęsienie ziemi, które nawiedziło mieszkańców Doliny Oaxaca. W konsekwencji tych wydarzeń miejscowa ludność opuściła miasto zanim w ogóle pojawili się w nim przybysze z Europy. Przedstawiciele INAH wciąż analizują zebrane dane, dlatego być może wkrótce pojawią się nowe informacje na ten temat.