Zasada zachowania energii mówi o tym, że suma wszystkich rodzajów energii jest stała w czasie, może jedynie dochodzić do zmiany jednego rodzaju energii w inny. Energię można porównać do paliwa, siły podtrzymującej życie i nadającej kierunek, do zdrowia. Życząc komuś dobrej energii, mamy na myśli pomyślne wiatry, sukces zawodowy, powodzenie podczas spotkania czy randki – jednak energia nie może być dobra ani zła. Może być raczej wysoka lub niska. Można kipieć energią lub być energii pozbawionym. Tę można czerpać z różnych źródeł – również od innych ludzi czy raczej podczas spotkania z nimi. Istnieją trzy podstawowe źródła energii.
I. Energię można dobrowolnie dawać lub być jej pozbawianym przez tak zwanych wampirów energetycznych (w tym drugim przypadku pozostajemy w roli ofiary).
II. Energię można otrzymywać lub walczyć o nią, zagarniać ją, wysysać (w tym drugim
przypadku pozostajemy w roli sprawcy, wampira energetycznego).
III. Energią można się dzielić, dawać i brać w tym samym czasie – dochodzi wtedy do swobodnego przepływu energii.
Świadomość przepływu energii, umiejętność stawiania granic osobom, które wchodzą w rolę sprawcy, chroni nas przed lądowaniem na pozycji ofiary. Celem poniższych ćwiczeń jest poszerzenie świadomości roli, którą wybieramy, oraz wyrabianie nawyków swobodnego dzielenia się energią.
DAWANIE ENERGII
Czasem trudno jest nam ocenić, czy w danej sytuacji dostarczamy energii innym czy – nawet nieświadomie – wydatkujemy energię, ale nie dochodzi do jej przepływu. Przyjrzyjmy się, na czym polega różnica w konkretnych sytuacjach.
Dajesz energię, gdy…
a) mówisz spotkanym osobom „dzień dobry”,
b) prowadzisz szkolenie,
c) uczysz dziecko jeździć na rowerze,
d) obserwujesz podopiecznych, którymi się zajmujesz, uczestniczysz w ich zajęciach,
e) prowadzisz zebranie zespołu,
f) uczysz innych.
Pozostajesz dawcą i nie dochodzi do swobodnego przepływu energii, jeśli…
a) nie słyszysz „dzień dobry” w odpowiedzi na powitanie,
b) za przeprowadzone szkolenie nie otrzymujesz wynagrodzenia,
c) zmuszasz swoje dziecko do jazdy na rowerze, tracąc z nim relację,
d) obserwując podopiecznych, marzysz o tym, by być w innym miejscu i czujesz do nich niechęć,
e) nie jesteś zainteresowany przebiegiem zebrania, które jest dla ciebie wyłącznie formalnością,
f) nauczasz, czyli nie włączasz się w proces uczenia osób, które się uczą – przekazujesz informacje, wykładasz, nie sprawdzasz, nie pytasz.
Opisz sytuację z ostatniego tygodnia związaną z innymi ludźmi, podczas której byłeś wyłącznie dawcą i nie doszło do swobodnego przepływu energii.
W takiej sytuacji ciału zawsze towarzyszy zmęczenie i emocjonalne poczucie braku równowagi.
BRANIE ENERGII
Przyjrzyj się tej sytuacji jeszcze raz, skup się na sobie, a nie innych. Zastanów się, co zrobisz inaczej, gdy kolejny raz pojawi się podobna sytuacja. Zanim to zrobisz, poznaj pomysły na zmianę sytuacji w już przytoczonych przykładach.
a) Gdy ktoś nie odpowiada na twoje „dzień dobry”, możesz: zapytać, dlaczego nie odpowiada, powtórzyć powitanie, wyrazić swoje uczucia w związku z poczuciem bycia zignorowanym.
b) Jeśli nie otrzymałeś wynagrodzenia lub było nieadekwatne do pracy, rozpocznij negocjacje, umów się na barter lub inną formę wymiany, odmów dalszej pracy na niesprawiedliwych warunkach.
c) Potrzebujesz czasu, by zrozumieć różnicę pomiędzy uczeniem a przymuszaniem, pozostawaniem w kontakcie ze swoim wewnętrznym dzieckiem a realizacją ustalonego celu – rozważ terapię, lekturę książek Jespera Juula lub inną formę wsparcia.
d) Korzystając ze wsparcia, znajdź odpowiedź na pytanie, dlaczego pozostajesz w miejscu, w którym nie chcesz pozostawać.
e) Rozważ inne formy realizacji swojego celu poza angażowaniem w to innych ludzi, skorzystaj ze szkolenia dotyczącego zarządzania.
f) Ponownie – dokonaj wglądu w swoją obecną sytuację, nawyki nabyte w toku socjalizacji, swoje przekonania na temat uczenia innych.
A teraz znajdź minimum pięć sposobów na poprawę sytuacji, gdy dochodzi do dawania bez swobodnego przepływu.
Wampir energetyczny
To każda osoba, która żeruje na cudzym czasie, uważności, zasobach materialnych, emocjach. Bywa nim ktoś, kto nieustannie mówi, zasypuje komplementami, by otrzymać uwagę, określoną rzecz albo usługę – na przykład wyręczenie w wykonaniu zadania. Wampir energetyczny zazwyczaj uwodzi swoje ofiary, manipuluje nimi, roztacza wokół siebie aurę tajemniczości, wyjątkowości, nadmiernego ruchu,
czasami odgrywa rolę ofiary.
→ O spotkaniu z wampirem energetycznym świadczą: zmęczenie, wyczerpanie, osłabienie (czasami również fizyczne), poczucie zamieszania, braku zrozumienia i jasności, czego dana osoba od nas oczekuje, brak poczucia pełnej swobody i wolności, poczucie przyciągania i odpychania, skrępowania, zależności.
→ Najlepszą strategią radzenia sobie z wampirem energetycznym jest zerwanie relacji, unikanie kontaktu – jeśli nie jest to możliwe pozostają narzędzia odmawiania.
Zdarta płyta
Technika polegająca na powtarzaniu odmowy na prośbę w niezmienionej formie, za każdym razem dokładnie tymi samymi słowami, dopóki osoba prosząca nie odpuści. To mogą być proste komunikaty np. „nie, nie zrobię tego”, „chcę ci powiedzieć, że nie pomogę ci w tej kwestii i nie zmienię zdania”. Technika wydaje się prosta, ale niewiele osób tak naprawdę ją stosuje. Korzystając ze zdartej płyty, nie należy się tłumaczyć, usprawiedliwiać, wchodzić w dialog z wampirem, słuchać anegdot, żartów, reagować na uwodzenie. Celem jest powtórzenie jednego i tego samego komunikatu, bez uśmiechu i nadmiernych emocji, za to z pewnością i spokojem.
Napisz 4 komunikaty, których możesz użyć wobec wampira energetycznego podczas stosowania techniki zdartej płyty, zaczynając je od zdań:
a) „Nie…”
b) „Chcę…”
c) „Decyduję…”
d) „Potrzebuję…”
Wampir energetyczny nie jest zainteresowany odmową i będzie szukał każdego możliwego dojścia do naszej osoby po to, by zrealizować swój cel.
Zabezpieczeniem jest świadomość tego, jaka forma odmawiania nie jest skuteczna. Na początku opisz ostatnią sytuację ze swojego życia, w której trudno ci było odmówić.
→ Odtwórz w najbardziej wierny sposób słowa, których używałeś.
→ Opisz w najbardziej wierny sposób swoje ciało i mimikę podczas odmawiania.
Nieskuteczne odmawianie to używanie słów:
→ „nie mogę” zamiast „nie chcę”;
→ „być może” zamiast „nie”;
→ „nie wiem” zamiast „nie”;
→ „daj już spokój” zamiast „nie”.
Usprawiedliwianie się, tłumaczenie dlaczego odmawiamy, podawanie argumentów z powodu których odmawiamy – jest pożywką dla wampira. Pamiętaj, twoim celem jest odmówić – zazwyczaj wystarczy kilka słów i nie więcej niż jedno proste zdanie. Dobrze wytłumaczyć się bliskim – ale tłumaczyć się wampirowi znaczy karmić wampira.
SWOBODNY PRZEPŁYW ENERGII
Swobodny przepływ energii odbywa się w każdej relacji, w której proporcje pomiędzy dawaniem, braniem, odmawianiem i proszeniem o pomoc są mniej więcej równe. Czasem bywa to niemożliwe, np. gdy zajmujemy się ciężko chorą osobą lub małym dzieckiem.
Przeanalizuj najważniejszą relację w swoim życiu i narysuj na okręgu po prawej stronie proporcje pomiędzy tymi czterema aspektami bycia.
→ Ile w tej relacji jest dawania uwagi, słów, rad, rzeczy materialnych?
→ Ile jest brania uważności, opieki, wsparcia, potrzeby bycia wysłuchanym, zobaczonym, nakarmionym?
→ Jak często odmawiasz i z jakimi to się wiąże emocjami?
→ Jak często prosisz o pomoc i ile cię to kosztuje?
Celem nie jest uzyskanie w każdym przypadku idealnych 25 procent dla każdego aspektu bycia. Jeśli jednak w określonej relacji wyłącznie dajesz i odmawiasz albo przeciwnie, bierzesz i prosisz o pomoc, dochodzi do zaburzenia w swobodnym przepływie energii.
Swobodny przepływ energii to każde spotkanie, które kończymy na wyższym lub tym samym poziomie energii, z którym je zaczynaliśmy, bowiem przepływ ją mnoży. To spotkanie, w którym każda z uczestniczących w nim osób może dokończyć swoją myśl, w której padają pytania pogłębiające wypowiadane kwestie.
To spotkanie, w którym pojawia się cisza i milczenie jako efekt zadumy, oddania przestrzeni drugiej osobie, wyraz zaskoczenia, zamyślenia, dotknięcia tego, co intymne. Spotykanie się w takiej energii nie zależy od czynników zewnętrznych, ale od opanowania tych czterech umiejętności: odmawiania, proszenia, brania i dawania. Zacznij pracę nad tym aspektem, z którym najmniej sobie do tej pory radziłeś.