Głównym zadaniem past jest zmniejszanie ilości bakterii, które źle wpływają na stan zdrowia naszej jamy ustnej. Dodatkowe substancje mogą też wzmacniać zęby, przywracać prawidłowy odczyn (pH) śliny, usuwać resztki jedzenia oraz płytkę nazębną. Pierwsze pasty czy proszki do zębów składały się z naturalnych surowców, takich jak owoce, miód, suszone kwiaty, a nawet (tak!) mięso szczurów, wątroby jaszczurek oraz mocz. Na początki XIX wieku zaczęto przy produkcji stosować łagodne substancje czyszczące i konserwujące – wcześniej ludziom najczęściej i wystarczały szczoteczki i woda. Dużym przełomem było wprowadzenie w 1955 r. dodatku fluoru (bądź fluorku sodu), który skutecznie i zwalcza próchnicę. Niestety do dziś jest ona bodaj najpowszechniejszą chorobą zakaźną na świecie.
Do mycia zębów niezbędna jest także szczoteczka. Pierwsza szczoteczka przypominająca współczesne pojawiła się pod koniec XIX wieku. W kościanej rączce umieszczono twarde włosie niedźwiedzia, które niestety często wypadało, było siedliskiem bakterii i długo schło. Choć był to niewątpliwy postęp w higienie jamy ustnej (wcześniej stosowano m.in. gałązki i korzenie roślin o działaniu bakteriobójczym, ptasie pióra, czy pierwsze nici dentystyczne wykonane z lnu) szczoteczka musiała przejść ostateczną metamorfozę. W 1938 do sprzedaży trafiła pierwsza szczoteczka w włóknami wykonanymi z nylonu. Dziś możemy wybierać spośród wielu modeli o różnej twardości włosia i różnym jego ułożeniu.
W paście do zębów znajdują się:
Nawilżacz – Jednym z najpopularniejszych składników tego typu jest gliceryna. Sprawia, że pasta jest wilgotna i zapobiega jej wysychaniu w tubce. To dzięki glicerynie konsystencja pasty jest kremowa, a to usprawnia proces czyszczenia zębów. Detergent – Środki powierzchniowo czynne, czyli detergenty, występują w wielu kosmetykach. Pasty najczęściej zawierają laurylosiarczan sodu lub inne związki siarki. Ich zadaniem jest wytwarzanie piany podczas szczotkowania. Antyseptyk – Środki o działaniu bakteriobójczym zapobiegają degradacji pasty podczas przechowywania w opakowaniu. Nie może być ich jednak zbyt wiele, ponieważ wówczas mogłyby zniszczyć ‘ wszystkie bakterie zamieszkujące jamę ustną-także te, które są korzystne dla naszego zdrowia.Cząstki ścierające – Nierozpuszczalne ziarenka zbudowane z węglanu wapnia (czyli kredy) mechanicznie usuwają bakterie, resztki pożywienia, a nawet płytkę nazębną. Takie czyszczenie zapobiega rozwojowi próchnicy i odkładaniu się kamienia nazębnego.Substancje smakowe – Bez nich smak innych składników pasty byłby tak niemiły, że szczotkowanie zębów wymagałoby wielkiego samozaparcia. Do wyboru są różne kompozycje smakowe oraz środki zapewniające uczucie świeżości – maskujące przykry zapach, który może być wyczuwalny w oddechu.Związki fluoru – Fluor jest niezbędnym składnikiem szkliwa zębów, do których dociera zarówno bezpośrednio przez ślinę, jak i z krwią (po uprzednim wchłonięciu w przewodzie pokarmowym). Dzięki niemu naprawiane są ubytki wywołane przez bakterie.
Spieniony detergentKamień nazębnyPróchnicaPłytka nazębna