Picasso: historia życia
Pierworodny syn Jose i Marii Picasso urodził się 25 października 1881 roku w Maladze. Od najmłodszych lat przejawiał talent plastyczny, z radością odkryty i rozwijany przez ojca, który sam także trochę malował. Legenda głosi, że mały Pablo osiągnął biegłość w sztuce rysunku, zanim jeszcze nauczył się rozróżniać litery.
W dzieciństwie chłopca rodzina kilkakrotnie się przeprowadzała: najpierw zamieszkali w północno-zachodniej części kraju, w mieście La Coruña, potem przenieśli się do Barcelony. W 1895 r. przeżyli ogromną tragedię, związaną ze śmiercią siostrzyczki Pabla.
W stolicy Katalonii młody Picasso podjął naukę w Szkole Sztuk Pięknych, zaś pod koniec 1897 r. rozpoczął studia na Akademii Malarstwa w Madrycie. Szybko okazało się jednak, że pomimo swoich wybitnych zdolności nie potrafi się dostosować ani do uczelnianego rygoru, ani do sposobu prowadzenia zajęć. Niewybredne uwagi pod adresem wykładowców przyczyniły się ostatecznie do skreślenia Pabla z listy studentów. Powrócił zatem do Barcelony.
Picasso: pierwsze obrazy
W tym okresie młody Hiszpan był już świadom swojego życiowego powołania. Tworzył dużo i szybko, wsiąkając w intelektualną atmosferę popularnego wśród artystów lokalu Els Quatre Gals. To właśnie tutaj, w roku 1900, udało mu się zorganizować swoją pierwszą wystawę obrazów. Jeszcze w tym samym roku podjął decyzję o przeprowadzce do Paryża.
Początkowo zamieszkał przy ulicy Gabrielle w dzielnicy Montmartre. W tym okresie prowadził życie lekkoducha, rezydując głównie w knajpach oraz domach publicznych. Nie zaniedbywał jednocześnie swojego rozwoju artystycznego – wiele godzin spędzał pod dachem Luwru na studiowaniu starych mistrzów.
Picasso: dojrzała twórczość
Dokonania artystyczne Picassa można podzielić na kilka okresów. Pierwszy z nich, tzw. okres błękitny, przypadał na lata 1901-1904. Jak nietrudno się domyślić, powstałe wówczas dzieła łączyła przewaga koloru niebieskiego, ewokującego melancholijną zadumę. Tematyka obrazów krążyła wokół cierpienia, ubóstwa, ale także piękna kobiecego ciała. Do najbardziej reprezentatywnych płócien z tego okresu zaliczyć można “Dwie siostry” (1902) oraz “Starego Żyda z chłopcem” (1903).
Po okresie błękitnym nastąpił różowy (1904-1906). Zmiana tonacji pociągała za sobą także pojawienie się nowych, nieco weselszych postaci, przede wszystkim kuglarzy i cyrkowych akrobatów. Uwagę zwraca zwłaszcza Rodzina akrobatów (1905) czy Akrobatka i młody arlekin (1905), chociaż rozmaite odcienie różu i pomarańczu goszczą w tym czasie u Hiszpana na każdym płótnie.
Pierwsze lata XX wieku to także moment, w którym twórczość Picassa zaczyna docierać do szerszej publiczności. Dzieje się tak za sprawą szanowanego paryskiego marszanda, Ambroise’a Vollarda, regularnie eksponującego obrazy młodego artysty w swojej galerii. Później na pewien czas Vollard straci zainteresowanie działalnością Hiszpana, by ostatecznie odkupić od niego wszystkie płótna z okresu różowego.
Rzeczywistym przełomem artystycznym okazały się jednak dla Picassa Panny z Avignonu (1907), obraz uznawany za pierwsze dzieło kubistyczne. Kosztował on swojego twórcę mnóstwo pracy i przemyśleń. Dość powiedzieć, że pierwotna koncepcja zakładała obecność siedmiu osób: pięciu kobiet i dwóch mężczyzn, z których jeden trzymałby w ręku czaszkę. W ten sposób obraz można by postrzegać jako interpretację średniowiecznego motywu memento mori.
Jak wiadomo, w ostatecznej wersji pozostało tylko pięć postaci, czyli tytułowe panny. Ich zniekształcone twarze przywodzą na myśl afrykańskie rzeźby, stanowiące zresztą obiekt zainteresowania malarza. Sam Avignon to zaś ulica w Barcelonie, znajdująca się w dzielnicy czerwonych latarń. Podkreślał to pierwotny tytuł obrazu – Le bordel philosophique – z którego malarz jednak w końcu zrezygnował.
Za sprawą Panien z Avignonu Picasso zyskał sobie miano ojca kubizmu. Drugim jego prekursorem był Francuz Georges Braque, pozostający zresztą z Pablem w przyjacielskich stosunkach. Ów awangardowy kierunek w sztuce odwoływał się do estetycznych przemyśleń Paula Cézanne’a, postulującego wierność naturze widzianej ludzkim okiem. Artysta powinien nauczyć się głębszego pojmowania percepcji zmysłowej, ma także sięgać do wewnętrznych struktur obserwowanych przedmiotów.
Wszystkie te wskazówki zastosował Picasso w pierwszej fazie kubizmu, nazywanej fazą analityczną. Trwała ona mniej więcej do 1912 roku. Po niej nastąpiła faza postanalityczna, charakteryzująca się eksperymentami z pogranicza tradycyjnego malarstwa i kolażu.
Na przełomie lat 20. i 30. dało się zauważyć fascynację Picassa dokonaniami surrealistów. Prawdziwym wstrząsem dla środowisk twórczych stała się natomiast Guernica, obraz namalowany w 1937 roku na zlecenie hiszpańskiego rządu. W bardzo sugestywny sposób przedstawiał okrucieństwo wojny, a także ogrom ludzkiego cierpienia.
Po roku 1945 malarstwo Picassa straciło nieco na sile wyrazu i nie wzbudzało już aż tak wielkiego zainteresowania. Z racji swych wcześniejszych dokonań uchodzi on jednak za giganta sztuki XX wieku.
Życie prywatne Picassa
Hiszpański malarz był dwukrotnie żonaty, posiadał czworo dzieci z trzema różnymi kobietami. Do historii przeszły jego niezliczone romanse, kończące się zawsze burzliwym rozstaniem. Jedna z dwóch córek artysty, Paloma Picasso, zrobiła karierę jako projektantka mody.
Na przestrzeni swojego długiego życia Pablo Picasso zawarł wiele cennych przyjaźni. Do grona jego dobrych znajomych zaliczali się m.in. poeci Max Jacob i Guillaume Apollinaire, wspomniany już malarz Georges Braque, a także pisarka Gertruda Stein. Zamożna Amerykanka stała się z biegiem czasu bliską przyjaciółką malarza, jak również autorką jego biografii.
Ciekawostki z życia Picassa
Pełne nazwisko malarza brzmiało: Pablo Diego José Francisco de Paula Juan Nepomuceno Maria de los Remedios Cipriano de la Santisima Trinidad Martyr Patricio Clito Ruiz y Picasso.
Najdroższy obraz Picassa to Kobiety z Algieru, namalowany w 1955 r. W 2015 r. sprzedano go za 179,4 mln dolarów.
W 2010 roku odnaleziono 271 nieznanych dzieł malarza z lat 1900-1932. Leżały w garażu pewnego francuskiego elektryka, który twierdził, że otrzymał je w prezencie od samego mistrza. Sąd nie dał wiary tym zapewnieniom, a starszy mężczyzna usłyszał wyrok dwóch lat więzienia w zawieszeniu.
W 1948 roku Pablo Picasso spędził kilkanaście dni w Polsce. Zaproszono go na pierwszy Światowy Kongres Intelektualistów w Obronie Pokoju. Artysta zatrzymał się w hotelu Monopol we Wrocławiu, gdzie prawdopodobnie naszkicował swojego słynnego gołąbka pokoju.
Picasso pojawił się na obrazach kilku innych wybitnych malarzy. Już w 1912 roku utalentowany Hiszpan, Juan Gris, stworzył swój Hołd dla Picassa, zaś w 1947 roku Salvador Dali namalował żartobliwy Portret Picassa.