Wszyscy oddychamy, ale rzadko zastanawiamy się jak wpływa na nas sposób oddychania. Szczególną rolę w oddychaniu pełni nos – genialnie skonstruowany i wspaniale wyposażony przedsionek do dróg oddechowych. Następnie powietrze pokonuje drogę przez krtań i tchawicę do oskrzeli, aby na końcu dotrzeć do płuc. U ich podstawy znajduje się z kolei przepona – mięsień, dzięki któremu oddychamy. Jak w pełni wykorzystać całą tę przemyślą aparaturę?
Oddech przez nos
Nos przede wszystkim ogrzewa wdychane powietrze – nawet do 35 stopni, co jest szczególnie ważne w zimne dni. Dzieje się tak dzięki gęstej sieci naczyń krwionośnych w błonie śluzowej nosa. Pełni on także wraz z zatokami rolę nawilżacza, dzięki czemu unikamy podrażnienia dróg oddechowych przez suche, zimne powietrze.
Czytaj więcej: Tlen: Życiodajna trucizna
Kolejna rola nosa to filtrowanie – największe zanieczyszczenia są wyłapywane przez włoski, mniejsze przez komórki rzęskowe, które mają konstrukcję mikroskopijnych miotełek. To jeszcze nie wszystkie cudowne urządzenia w naszym nosie, bo rzęskom pomagają komórki tubkowe wydzielające śluz, do którego przyklejają się potencjalnie niebezpieczne mikroby i cząsteczki kurzu lub pyłu, również pyłki roślin. Niestety oddychanie przez usta nie zapewnia nam tak wspaniałego uzdatniania powietrza. Dlatego też wysuszone, chłodne powietrze wdychane ustami podrażnia gardło, a to z kolei powoduje miejscowe osłabienie bariery ochronnej i ułatwia atak wirusów i bakterii. Oddychanie przez usta dodatkowo powoduje zmniejszenie pracy mięśni oddechowych.
Przez nos oddychamy także podczas praktyki jogi. „Ćwicząc jogę, zwracamy uwagę na stan ciała, umysłu i oddechu. Ważne jest by podczas praktyki oddychać nosem. Do ciała wprowadzamy wtedy nie tylko powietrze, ale również i energię (prana). Prana płynie przez ciało kanałami – nadi, a one mają swój początek w nosie (sushumna, ida i pingala).” – mówi nauczyciel jogi metodą Iyengara, Grzegorz Węgłowski.
Warto więc zadbać o nos, a jeśli to tylko możliwe nie przebywać zbyt długo w klimatyzowanych czy zadymionych pomieszczeniach. Na kaloryferach dobrze jest zawiesić nawilżacze powietrza. W czasie kataru należy wyłącznie jednorazowych chusteczek i stosować naturalne preparaty, zawierające sól morską i olejki eteryczne.
Oddychaj przeponą
Co ciekawe, dzieci do czwartego roku życia oddychają prawidło, potem zatracają naturalną umiejętność głębokiego oddychania. Większość ludzi nie używa aktywnie przepony, dotyczy to szczególnie kobiet. Efekt? Niedotleniony organizm, zmęczenie, bóle głowy, szara, wiotka cera. Podczas modelowego wdechu przepona obniża się i robi miejsce dla powiększających się płuc, używamy więc płuc w pełni (obniżona pojemność płuc to oddychanie ich częścią). Z kolei przy wydechu przepona pomaga wypchnąć z płuc powietrze nasycone dwutlenkiem węgla.
Jak możesz sprawdzić czy aktywnie korzystasz z przepony? Połóż delikatnie jedną rękę na klatce piersiowej, drugą na brzuchu, poniżej mostka – tam znajduje się przepona. Jeżeli ręka na przeponie nie unosi się, zapewne oddychasz zbyt płytko. Dlaczego to takie ważne? Płytki, nieregularny oddech jest zazwyczaj objawem napięcia i stresu. Kiedy oddech jest długi i spokojny, jesteś zrelaksowany i pewny siebie. Na szczęście można wyćwiczyć głębokie i harmonijne oddychanie, dzięki czemu możemy wprowadzić nasze ciało w stan spokoju i rozluźnienia, a także obniżyć ciśnienie krwi.
„W pogłębieniu oddechu pomogą ćwiczenia oddechowe i aktywność fizyczna, w tym taniec, mówi Olga Mieszczanek – terapeutka tańcem i nauczycielka movement medicine. Taniec jest fantastyczną aktywnością, wzmacniającą całe ciało i aktywizującą przeponę, zajęcia tańca terapeutycznego dodatkowo uwalniają emocje, harmonizują i doskonale regulują oddech.”
Nauczyciel jogi Grzegorz Węgłowski proponuje ćwiczenia oddechowe oparte na starohinduskiej sztuce oddechu – pranayama. Najważniejsza jest świadomość oddechu. Rozpocznij od obserwacji swojego naturalnego oddechu. Poczuj gdzie w klatce piersiowej zaczyna się wdech, obserwuj pauzę i wydech. Nie trwaj na siłę, obserwuj. To najprostsze ćwiczenie, które uspokoi Twój umysł i odpręży ciało.
Naucz się oddychać przeponą i rób ćwiczenia oddechowe. Wybierz formę ruchu, którą lubisz najbardziej, pamiętaj, że najważniejsza nie jest moc treningów, ale ich regularność.