Oto Nube. Galaktyka tak przezroczysta, że latami nikt jej nie zauważył

Międzynarodowy zespół naukowców z Instytutu Astrofizyki Wysp Kanaryjskich oraz Uniwersytetu La Laguna poinformował właśnie o odkryciu nietypowej galaktyki. Owa niemal niewidoczna galaktyka karłowata, jak na razie nosi nazwę Nube.
Oto Nube. Galaktyka tak przezroczysta, że latami nikt jej nie zauważył

Jeżeli dekady temu galaktyki widoczne w danych obserwacyjnych określano mianem mglistych obiektów, to o Nube można powiedzieć, że jest to mgła na tyle delikatna, że można jej nie zauważyć. Najlepiej może świadczyć o tym fakt, że choć ten fragment nieba obserwowany był wielokrotnie wcześniej, to galaktyka aż do teraz pozostawała niezauważona. Wynika to głównie z jego niezwykle rozproszonego wyglądu i faktycznie trzeba się bardzo dobrze przyjrzeć, aby faktycznie na zdjęciach dostrzec tam galaktykę.

Choć na przestrzeni ostatniego wieku naukowcy obserwowali już tysiące galaktyk o różnej morfologii, to Nube zaskoczyła swoim wyglądem. Mamy tu bowiem do czynienia z galaktyką karłowatą dziesięciokrotnie ciemniejszą od obiektów tego samego typu. Mało tego, Nube jest dziesięciokrotnie bardziej rozciągła od innych galaktyk karłowatych zawierających taką samą liczbę gwiazd. Astronomowie wskazują, że sama galaktyka ma masę zbliżoną do masy Małego Obłoku Magellana. Cała ta masa rozciąga się jednak w objętości porównywalnej z jedną trzecią Drogi Mlecznej. Nic zatem dziwnego, że niczym przezroczysty duch, galaktyka ta w większości przeglądów nieba pozostaje niewidoczna.

Nie powinno zatem dziwić, że wcześniej Nube nikt nie dostrzegł. Przede wszystkim naukowcy nie podejrzewali istnienia tak rozproszonych galaktyk, stąd i nikt ich nie szukał. Do odkrycia natomiast doszło przypadkiem w trakcie analizy zdjęć z przeglądu Sloan Digital Sky Survey (SDSS). Dostrzeżona na jednym ze zdjęć niewyraźna plamka przykuła uwagę naukowców, którzy postanowili się jej przyjrzeć za pomocą teleskopu Gran Telescopio Canarias (GTC). Dopiero wtedy okazało się, że jest to bardzo rozproszona galaktyka. Jej ulotna struktura nie pozwoliła jednak naukowcom ustalenie odległości do niej. Dopiero obserwacje przeprowadzone za pomocą teleskopu GBT pozwoliły oszacować, że dzieli nas około 300 milionów lat świetlnych.

Galaktyka NUBE na zdjęciach wykonanych przez różne teleskopy.

Sama galaktyka stanowi jednak spore wyzwanie dla naukowców zajmujących się poszukiwaniem ciemnej energii. W przeciwieństwie do większości znanych galaktyk, zagęszczenie gwiazd w Nube nie spada ku zewnętrznym rejonom, a pozostaje mniej więcej takie samo w całej objętości galaktyki. To właśnie dlatego galaktyki wcześniej nie dostrzeżono. Więcej, okazuje się, że żadne symulacje kosmologiczne oparte na obecnie przyjmowanym modelu kosmologicznym uwzględniającym istnienie zimnej ciemnej materii, nie są w stanie odtworzyć struktury tej galaktyki.

Astronomowie przyznają, że charakterystyczne właściwości galaktyki Nube mogą nam wiele powiedzieć na temat samej ciemnej materii, która musi utrzymywać galaktykę w całości. Badacze spekulują, że budowa Nube wskazuje na to, że cząsteczki ciemnej materii mają ekstremalnie małą masę. Co więcej, gdyby tak właśnie było, jak mówi Ignacio Trujillo, jeden z autorów odkrycia, właściwości samej galaktyki mogłyby wykazywać właściwości fizyki kwantowej w galaktycznej skali. To by było coś naprawdę fascynującego. Możemy zatem być pewni, że o Nube usłyszymy jeszcze nie raz.

Więcej:galaktyki