Nowe narzędzie od internetowego giganta wykorzystuje sztuczną inteligencję do rozszyfrowania pisma obrazkowego ze starożytnego Egiptu. Choć tłumacz powstał z myślą o usprawnieniu pracy ekspertów zajmujących się badaniem starożytności, to dostępny jest także dla wszystkich użytkowników sieci.
Fabricius może być narzędziem zabawy oraz nauki. Wielostopniowy system, bogaty w animacje, ciekawostki i wideotutoriale pozwala poznać historię pisma obrazkowego i największych związanych z nim odkryć – takich jak Kamień z Rosetty. Pozwala też nauczyć się odczytywać i zapisywać hieroglify, a także tłumaczy proste zwroty ze współczesnego języka na starodawny zapis.
Narzędzie ma na celu „pomóc ludziom zbliżyć się do dziedzictwa i kultury starożytnego Egiptu” oraz podkreślić znaczenie zachowania hieroglifów jako języka – czytamy na blogu Google, gdzie przedstawiono nowe narzędzie.
Eksperci Google’a twierdzą, że najłatwiejszym sposobem zrozumienia hieroglifów jest „wyobrażenie sobie, że są one starożytnym egipskim odpowiednikiem emotikonów”.
Google Arts & Culture
Do tej pory eksperci zajmujący się odcyfrowywaniem hieroglifów, musieli ręcznie przeglądać książkę po książce, aby znaleźć znaczenie konkretnego znaku i przetłumaczyć całość zapisu. Ten proces został praktycznie niezmieniony od ponad wieku – zaznacza Chance Coughenour, program manager w Google Arts & Culture.
– Fabricius to pierwsze narzędzie cyfrowe – które jest również udostępniane jako oprogramowanie typu open source w celu wspierania dalszego rozwoju badań nad starożytnymi językami – które dekoduje egipskie hieroglify i oparte na uczeniu maszynowym – wyjaśnia Coughenour.
W przeszłości do nadania sensu hieroglifowi potrzebny był zespół naukowców zajmujących się danymi i mnóstwo czasu. Fabricius korzysta z technologii AutoML, która ułatwia uczenie maszynowe programu w zakresie rozpoznawania wszelkiego rodzaju obiektów.
Zabawa w imię nauki
Narzędzie online na urządzenia mobilne i komputery jest podzielone na trzy sekcje – „Nauka”, „Zabawa” i „Praca”.
Użytkownicy mogą uczyć się języka starożytnego Egiptu, wykonując krótkie zadania wprowadzające rozłożone na sześć etapów, z których każdy kolejny jest trudniejszy od poprzedniego. Pierwszy krok umożliwia użytkownikowi śledzenie kształtu hieroglifu za pomocą kursora tak dokładnie, jak to możliwe – chodzi o sprawdzenie, czy Fabricius będzie w stanie odczytać tak „zapisany” znak. Każdy rysunek jest porównywany z ponad 800 różnymi symbolami znajdującymi się w bazie danych narzędzia.
Inne interaktywne zadania z działu „Nauka” obejmują rysowanie hieroglifów z pamięci i „naprawianie” poważnie uszkodzonych hieroglifów tak, aby sztuczna inteligencja mogła je zidentyfikować.
Google Arts & Culture
Opcja „Zabawy” umożliwia przetłumaczenie własnych słów i wiadomości na hieroglify oraz przesłanie gotowej wiadomości znajomym, rodzinie, bądź udostępnienie jej w mediach społecznościowych. W polu tekstowym użytkownicy mogą wpisać dowolną treść, a narzędzie Google’a błyskawicznie odnajdzie i poda znaki, które będą możliwie dokładnie tłumaczyć ich znaczenie. Ekspert Google podkreśla, że tłumaczenia oferowane przez Fabriciusa nie są akademickiej jakości i należy traktować je jako formę zabawy.
Ostatnie kategoria – „Praca” – przeznaczona jest dla badaczy i dostępna wyłącznie na komputerach stacjonarnych. Przeglądarki mobilne nie obsługują tego trybu, ponieważ nie spełniają wymaganych rozdzielczości.
Wciąż niepoznane
Fabricius, dostępny na dedykowanej stronie internetowej, jest również udostępniany jako open source, aby wspierać dalsze postępy w badaniu języków starożytnych. Dostępny w języku angielskim i arabskim, Fabricius został nazwany na cześć ojca epigrafii, nauki o starożytnych inskrypcjach.
Google stworzyło to narzędzie we współpracy z Australian Centre for Egyptology na Macquarie University w Australii, firmą producencką Psycle Interactive i firmą zajmującą się grami wideo Ubisoft, a także z egiptologami na całym świecie.
Powołanie do życia Fabriciusa zbiega się z rocznicą odkrycia kamienia z Rosetty w lipcu 1799 r. Było to przełomowe odkrycie, które umożliwiło ekspertom naukę czytania egipskich hieroglifów. Kamień zawierał bowiem fragmenty zapisów w trzech różnych pismach – greckich, egipskich hieroglifach i egipskich demotach.
Ponieważ inskrypcje w trzech różnych skryptach mówią to samo, a uczeni potrafili czytać starożytną grekę, Kamień z Rosetty stał się cennym kluczem do rozszyfrowania innych znaków.
Czarna płyta została odkryta przez francuskich żołnierzy w pobliżu miasta Rosetta, około 35 mil na wschód od Aleksandrii w Egipcie.