Fulguryty są skałami powstającymi w wyniku uderzenia pioruna w grunt. Duża energia, wysoka temperatura i ogromne ciśnienie prowadzą do tak błyskawicznych reakcji chemicznych, że początkowo luźna gleba staje się zestaloną skałą. Zazwyczaj skład fulgurytów bywa uzależniony od tego, w jaki rodzaj gruntu uderzy piorun. We fulgurycie z Florydy znaleziono jednak zupełnie nieoczekiwanego gościa.
Czytaj też: Ten minerał nie miał prawa zostać odkryty. Mamy pierwszy w historii okaz kryształu z płaszcza Ziemi
Na łamach Communications Earth & Environment opublikowano pracę naukową, która prezentuje wyniki badań nad zupełnie nowym związkiem chemicznym, który może wkrótce zostać uznany za nowy minerał. Naukowcy z Uniwersytetu Południowej Florydy oraz włoskiego Uniwersytetu Florencji przyjrzeli się substancji zawierającej fosfor.
Nowy minerał na Ziemi? Takich związków na Ziemi jeszcze nie spotkaliśmy
Dyskusję trzeba rozpocząć od tego, że fosfor na powierzchni Ziemi znamy przede wszystkim w formie minerałów fosforanowych, czyli takich zawierających grupę (PO4-3). Najbardziej znanym przykładem jest apatyt – fosforan wapnia. Poza fosforanami znamy również fosforki, które nie zawierają tlenu. Znajdujemy je w meteorytach.
Nowy związek z florydzkiego fulgurytu jest czymś nowym – jest to fosforyn wapnia i ma wzór CaHPO3. Fosfor jest tutaj na innym stopniu utlenienia niż w apatycie. Związkowi nie nadano jeszcze nazwy i dalsze badania stwierdzą, czy mamy do czynienia z nowym minerałem. Póki co wszystko wskazuje na to, że nie tylko jest to nowa substancja krystaliczna, ale także pierwszy mineralny związek z zupełnie nowej rodziny, ponieważ nie znamy dotąd żadnych minerałów z grupy fosforynów.
Nie ma żadnych wątpliwości, że związek powstał w sposób naturalny. CaHPO3 znajdował się w próbce zbudowanej z krzemku żelaza. Fosforyn wapnia w takiej skale możemy uznać za doskonały wskaźnik dla zdarzeń wysokoenergetycznych – wspominają autorzy pracy. W takich warunkach fosfor może zmieniać swój poziom utlenienia.
Czytaj też: Jakie są najrzadsze minerały na świecie? Niektóre z nich znajdziemy nawet na południu Polski
Naukowcy sugerują, że warunki, w których powstał CaHPO3, mogły panować powszechnie we wczesnym etapie rozwoju naszej planety. Obieg fosforu w środowisku oraz jego utlenianie i redukcja mogły mieć wpływ na powstanie życia.
Co ważne, badaczom nie udało się odtworzyć związku w warunkach laboratoryjnych. Zbyt długie podgrzewanie prowadzi do przemian w kolejne minerały. Być może fosforyny wapnia powstają tylko w tak szczególnym momentach i są wysoce niestabilne. Tak czy owak są one cennym przykładem ukazującym obieg biogeochemiczny fosforu na Ziemi.