Prawie połowa zgonów z powodu nowotworów na całym świecie jest spowodowanych przez możliwe do uniknięcia czynniki ryzyka, takie jak palenie tytoniu i picie alkoholu, zgodnie z największym badaniem związku między obciążeniem rakiem a czynnikami ryzyka – wyniki opublikowano w czasopiśmie The Lancet.
Nowotwory – jak ich unikać?
Naukowcy zebrali opisy przypadków i zgonów z powodu nowotworów z ponad 200 krajów. Stwierdzono, że możliwe do uniknięcia czynniki ryzyka były odpowiedzialne za prawie 4,5 mln zgonów z powodu raka w 2019 r., co stanowi 44% globalnej śmiertelności wywołanej przez nowotwory. Jakie to czynniki? Palenie papierosów, nadużywanie alkoholu czy otyłość – czyli takie, których większość z nas może unikać.
Czytaj też: Polka rozpracuje nowotwory krwi? Powstaje przełomowa terapia
Dr Justin Lang, epidemiolog z Public Health Agency of Canada w Ottawie, mówi:
Prawdziwa liczba zachorowań i zgonów na raka na całym świecie jest trudna do ustalenia, ponieważ niektóre kraje nie rejestrują takich danych.
Zespół dr Langa wykorzystał dane z badania dotyczącego śmierci i niepełnosprawności z powodu ponad 350 chorób i urazów w 204 krajach. Na podstawie tych danych uczeni oszacowali wpływ 34 czynników ryzyka na zły stan zdrowia i zgony z powodu 23 rodzajów nowotworów.
W 2019 r. 1/2 wszystkich zgonów z powodu raka u mężczyzn i ponad 1/3 u kobiet była spowodowana możliwymi do uniknięcia czynnikami ryzyka, w tym używaniem tytoniu i alkoholu, niezdrową dietą, niebezpiecznym seksem i narażeniem w miejscu pracy na szkodliwe produkty, takie jak azbest. Od 2010 do 2019 roku globalne zgony z powodu raka spowodowane tymi czynnikami ryzyka wzrosły o około 20%, przy czym nadwaga odpowiada za największy procent wzrostu – szczególnie w krajach o niższych dochodach. Co zatem można zrobić, by liczby te zmniejszyć? Polityka antynikotynowa, zwiększone podatki od wyrobów tytoniowych i zakazy reklamy okazały się skuteczne w zmniejszaniu promowania palenia, a podobne działania zalecono w celu zmniejszenia nadmiernego spożycia alkoholu.
Warto odnotować, że badanie nie obejmowało niektórych innych znanych czynników ryzyka raka, m.in. ekspozycji na promieniowanie UV i niektórych infekcji. Badacze użyli “niebezpiecznego seksu” jako zamiennika dla ryzyka raka związanego z wirusem brodawczaka ludzkiego (HPV) i innymi wirusami przenoszonymi drogą płciową. Rak szyjki macicy, który jest powodowany przez niektóre szczepy HPV, jest główną przyczyną zgonów z powodu nowotworów wśród kobiet w Afryce Subsaharyjskiej.
Badania, które opisano w The Lancet tak naprawdę potwierdzają to, co lekarze powtarzają od lat. Ograniczenie ekspozycji na czynniki ryzyka może realnie zmniejszać śmiertelność wielu nowotworów. Przesłanie, które naukowcy niosą do nas jest proste: “nie pal, nie pij, uważaj, co jesz”.