Wnętrze Ziemi składa się z kilku warstw – skorupy ziemskiej, płaszcza i jądra. Każda z nich zachowuje się inaczej. Jądro jest rozdzielane na płynne, zewnętrzne i stałe, wewnętrzne. Mamy również płaszcz dolny, stały (choć bliżej jądra bywa podtapiany) oraz płaszcz górny, który częściowo bywa w stanie płynnym.
W opisach procesów endogenicznych wyróżnia się jeszcze astenosferę, czyli znajdującą się najbliżej powierzchni część płaszcza. Uznaje się, że astenosfera jest swoistym miejscem poślizgu dla płyt tektonicznych, które budują skorupę ziemską. Najnowsze badania naukowców z Uniwersytetu Teksańskiego w Austin pod kierownictwem Junlina Hua wykazały, że w obrębie astenosfery na głębokości ok. 150 kilometrów znajduje się warstwa częściowo upłynnionych skał (stopu o niższej lepkości), o której nikt dotychczas nie wiedział. Wyniki opublikowano w Nature Geoscience.
Czytaj też: Jądro Ziemi wykonuje dziwne ruchy. Kontrowersyjne wyniki badań mówią, co się stanie za 20 lat
Jak to możliwe, że przy tak dużej ilości danych i analiz rozchodzenia się fal sejsmicznych pominięto obecność nietypowej warstwy we wnętrzu Ziemi. Powodem jest to, że uznawana była ona za miejscową anomalię jedynie w kilku regionach na świecie. Badacze z Teksasu skompletowali dane pochodzące ze stacji sejsmicznych na całym globie, aż uzyskali pełną mapę astenosfery. Okazało się, że obszar z podtopionymi skałami „oblewa” dosłownie całą Ziemię.
Nowa warstwa odkryta we wnętrzu Ziemi. Czy ma to wpływ na rozumienie tektoniki?
Odkrycie tak charakterystycznej warstwy budzi od razu pytania, czy jej istnienie ma bezpośredni pływ na ruchy płyt tektonicznych. Na podstawie badań porównawczych z pomiarami ruchu tektonicznego nie wykazano żadnej korelacji. Z punktu widzenia wielu teorii naukowych i poprzednich odkryć nic to nie zmienia w rozumieniu procesów zachodzących we wnętrzu Ziemi, m.in. w ruchach konwekcyjnych w płaszczu. Choć naukowcy pozostawiają cień możliwości, że miejscowo podtopiona astenosfera wpływa na tektonikę, ale tylko w skali lokalnej.
Czytaj też: Tajemnice wnętrza Ziemi skrywają wiele nieznanych zjawisk. O tej teorii świat nauki nie mówi głośno
Obecność podtopionych skał na głębokości 150 kilometrów wynika, zdaniem autorów pracy, ze zmian ciśnienia i temperatury, które panują w tym obszarze. Przy odpowiednich wartościach tych czynników (w tym przypadku prawdopodobnie pod wpływem wysokiej temperatury) skały mogą ulegać podtopieniu.