Badacze z Laboratorium Instrumentacji Okulistycznej w Szkole Inżynierii São Carlos na Uniwersytecie São Paulo (EESC-USP) przeanalizowali 12 różnych modeli okularów przeciwsłonecznych pod kątem skuteczności ochrony przed promieniowaniem UV. Wyniki są alarmujące – tylko jeden z nich spełniał normy Międzynarodowej Komisji ds. Ochrony przed Promieniowaniem Niejonizującym (ICNIRP).
Czytaj też: Nowe okulary przywracają wzrok. Rewolucja w leczeniu zwyrodnienia plamki żółtej!
Eksperci odkryli również, że zdolność soczewek do blokowania promieniowania UV maleje wraz z upływem czasu. Badanie symulujące 2500 godzin ekspozycji na światło słoneczne wykazało, że większość testowanych soczewek stopniowo traciła swoje właściwości ochronne. Jedynie jeden model zachował skuteczną blokadę UV nawet po długotrwałym “starzeniu się” w warunkach laboratoryjnych.
Prof. Liliane Ventura z EESC-USP, współautorka badania, mówi:
Badamy ten temat od lat 90. Nasze wyniki są cytowane w międzynarodowych publikacjach i mogą stanowić podstawę do wprowadzenia nowych norm bezpieczeństwa.
Niebezpieczne skutki promieniowania UV
Promieniowanie ultrafioletowe odgrywa kluczową rolę w rozwoju wielu schorzeń oczu, w tym zaćmy oraz fotokeratitis – bolesnego zapalenia rogówki wywołanego ekspozycją na UV. Choć powszechnie wiadomo, że noszenie okularów przeciwsłonecznych pomaga chronić wzrok, okazuje się, że wiele popularnych modeli nie spełnia nawet podstawowych standardów bezpieczeństwa.
Czytaj też: Z ciemności ku światłu. Przywracanie wzroku jest już możliwe!
Międzynarodowe organizacje, takie jak Światowa Organizacja Zdrowia (WHO) oraz ICNIRP, zalecają ochronę przed promieniowaniem o długości fali od 280 do 400 nanometrów (nm). W rzeczywistości jednak nie wszystkie okulary zapewniają odpowiednią ochronę przed pełnym zakresem UV.
Badanie opublikowane w Scientific Reports w 2024 roku wykazało, że soczewki, niezależnie od stopnia przyciemnienia, powinny blokować co najmniej 86 proc. promieniowania UVA. Jeśli wartość ta jest niższa, ryzyko uszkodzenia oczu wzrasta – nie tylko z powodu rozszerzenia źrenic, ale także ze względu na zwiększenie pola widzenia w ciemniejszych okularach, co prowadzi do większej ekspozycji na promieniowanie UV.
Obecnie w Brazylii nie ma obowiązkowej certyfikacji okularów przeciwsłonecznych, co oznacza, że produkty niespełniające norm mogą swobodnie trafiać na rynek. W przeszłości istniały regulacje krajowe, które określały standardy ochrony UV, jednak zostały one wycofane w 2015 r. na rzecz norm ISO, które ponownie ograniczyły zakres wymaganej ochrony do 280-380 nm, zamiast zalecanych 280-400 nm.
W 2016 r. naukowcy z USP przeprowadzili analizę ekspozycji na promieniowanie słoneczne w 27 brazylijskich miastach i 110 miastach półkuli północnej. Wyniki pokazały, że obowiązujące testy są niewystarczające, by zagwarantować realną ochronę wzroku przed UV.
W obliczu tych zagrożeń naukowcy opracowują nowe technologie mające na celu precyzyjne testowanie okularów przeciwsłonecznych. Prof. Ventura i jej zespół opatentowali dwa innowacyjne prototypy – jeden do pomiaru ekspozycji oczu na promieniowanie UV, a drugi do testowania skuteczności blokowania promieniowania przez okulary. Oba wynalazki są obecnie w procesie zgłoszenia do brazylijskiego urzędu patentowego. Dodatkowo, prof. Ventura i jej były student, Artur Duarte Loureiro, uzyskali patent na system oceniający przydatność okularów do jazdy samochodem. Urządzenie analizuje przepuszczalność światła o różnych długościach fali, takich jak zielone, żółte i czerwone, co ma kluczowe znaczenie dla bezpieczeństwa kierowców.
Wyniki badań jednoznacznie wskazują na konieczność zaostrzenia przepisów dotyczących okularów przeciwsłonecznych. Naukowcy podkreślają, że konsumenci powinni być świadomi zagrożeń i wybierać okulary oznaczone certyfikatem CE lub innymi międzynarodowymi standardami ochrony UV.
A jak jest w Polsce?
W Polsce dostępne są okulary przeciwsłoneczne posiadające certyfikat CE, który potwierdza zgodność produktu z europejskimi normami bezpieczeństwa i ochrony zdrowia. Wiele renomowanych salonów optycznych oferuje takie certyfikowane produkty, zapewniając klientom pewność co do jakości i skuteczności ochrony przed promieniowaniem ultrafioletowym.
Decydując się na zakup okularów przeciwsłonecznych w popularnych sieciówkach czy supermarketach, warto zachować ostrożność. Często takie produkty, mimo atrakcyjnej ceny i modnego designu, nie posiadają odpowiednich filtrów chroniących przed promieniowaniem UV. Noszenie okularów bez właściwej ochrony może prowadzić do rozszerzenia źrenic, co w efekcie zwiększa ilość szkodliwego promieniowania docierającego do siatkówki oka. To z kolei może skutkować poważnymi problemami zdrowotnymi, takimi jak uszkodzenie rogówki, zwyrodnienie plamki żółtej czy zaćma.