Pandka ruda (Ailurus fulgens), zwana także pandą czerwoną lub pandą mniejszą, jest gatunkiem drapieżnego ssaka z rodziny pandkowatych. Występuje na terenach południowych Chin, północno-wschodnich Indii, Nepalu i północnej Mjanmy. Prowadzi nocny tryb życia i jest zwierzęciem wszystkożernym, choć najbardziej lubi rośliny. Zamieszkuje dziuple lub nory w korzeniach drzew na stromych skalnych zboczach. Potrafi bardzo dobrze się wspinać dzięki częściowo wysuwanym pazurom. Żyje w parach lub małych grupach rodzinnych.
Damber Bista z Uniwersytetu Queensland przez 12 miesięcy śledził pandki rude w Nepalu za pomocą telemetrii GPS i odkrył, że przez aktywność człowieka ssaki te ograniczają swoje ruchy, co prowadzi do fragmentacji ich siedlisk. To bardzo niepokojący znak, który może doprowadzić pandki rude na skraj wyginięcia.
Damber Bista mówi:
Wyniki naszych badań wskazują, że obecne wzorce fragmentacji siedlisk i eksploatacji lasów, wynikające z projektów infrastrukturalnych, takich jak nowe drogi, narażają pandy czerwone na coraz większe niebezpieczeństwo. Z tego powodu pandki rude zmieniają swoją aktywność, aby zminimalizować interakcje z przeszkadzającymi im zwierzętami, takimi jak ludzie, psy czy zwierzęta gospodarskie, a to drastycznie zakłóca naturalne interakcje między zwierzętami, co prowadzi do izolacji populacji.
Bista pod koniec 2019 r. udał się do Nepalu, by oznakować pandki obrożami – dzięki temu mógł śledzić ruchy zwierząt zdalnie. Był jeden osobnik, na którego Bista zwrócił szczególną uwagę – dorosły samiec “Chintapu”, znany ze swojej wędrownej natury. W ciągu jednej doby zwierzę to przebyło dystans 5 km, co jest wynikiem niezwykłym jak na pandkę rudą. Czego szukała – przysmaków czy odpowiedniego miejsca na wychowanie młodych? Tego nie ustalono. Bista przyglądał się także innym zwierzętom, w tym samicom Paaruhaang, Mechaachaa i Ninaammaa. Był też samiec Brian.
Damber Bista dodaje:
Trudno jest określić, ile pandek rudych pozostało na świecie, ale szacuje się, że na wolności jest ich 10 000, a w Nepalu 500-1000. Biorąc pod uwagę wyniki tego badania wskazujące na fragmentację ich siedlisk, a także wcześniejsze badania dotyczące wpływu kłusownictwa, jestem zaniepokojony o przyszłość tego gatunku. Chociaż pandki rude mogą do pewnego stopnia przystosować się do zmian siedliskowych, mogą być zagrożone wyginięciem.
Poważnym zagrożeniem dla pandek rudych jest stale zmniejszająca się ilość lasów. Zwierzęta muszą wybrać, czy wolą żyć bliżej drapieżników, czy przystosować się do współistnienia z ludźmi – żadna decyzja nie jest tu idealna.
Damber Bista mówi dalej:
Jak można się spodziewać, w najlepszym interesie zwierzęcia jest unikanie drapieżników, ale ponieważ wciąż budujemy więcej dróg i infrastruktury, drastycznie zmniejsza to możliwości pandek rudych w tym zakresie. W miarę jak kurczy się dostępność odpowiednich lasów, panda czerwona musi rozważać, jak najlepiej przetrwać. Ten kompromis może prowadzić do zwiększonego ryzyka śmiertelności i spadku populacji w dłuższej perspektywie czasowej.
Czy gatunek można w jakiś sposób ochronić? Można ograniczać działalność człowieka w większości, jeżeli nie we wszystkich biologicznie kluczowych okresach pandek rudych (m.in. okres godowy). Jeżeli nie można unikać budowy dróg, ważne, by unikać obszarów, które są szczególnie ważne dla przeżycia pandek. Więcej na ten temat można przeczytać w Landscape Ecology.