Mikroplastik trafia do ludzkiego ciała wraz z napojami (kawa z plastikowym kubku, woda z butelki), jedzeniem (mikrofalowe podgrzewanie jedzenia w ”lunchboksie”) czy w powietrzu, którym oddychamy. Potwierdzono jego obecność niemal w każdym miejscu na powierzchni Ziemi. W opakowaniach żywności stosuje się najczęściej polipropylen, bo to plastik powszechnie uważany za ”bezpieczny” dla wielu zastosowań, w tym właśnie przy przygotowywaniu jedzenia. Także butelki którymi karmi się niemowlęta robi się z tego materiału.
– Zakładamy, że butelka na formułę z takiego twardego plastiku wytrzymuje dobrze sterylizację gorącą wodą. Tak samo zapewne myślimy zalewając makaron instant w kubeczku. Gdy jeden z naszych kolegów z laboratorium zwrócił uwagę, że jego kubek z kluskami mięknie pod wpływem ciepła, postanowiliśmy sprawdzić, czy w procesie podgrzewania uwalnia się z niego mikroplastik. Test wykazał, że to konkretne opakowanie z polipropylenu uwalniało milion mikrocząsteczek na litr wody – Dunzhu Li z wydziału inżynierii środowiskowej w Trinity College w Dublinie wyjaśnia, co skłoniło go do przeprowadzenia testu butelek dla niemowląt.
Po zbadaniu pojemnika na ”chińską zupkę” pod lupę wzięto inne pojemniki z polipropylenu, w tym butelki. Naukowcy zauważyli, że kluczowe dla szkodliwości było stosowanie ciepła. Do płynu w pokojowej temperaturze butelki uwalniały niewiele mikrocząstek plastiku, od zera do kilkuset na litr wody. Wlanie gorącego płynu działało piorunująco. Wyniki tego oraz kolejnych eksperymentów z Trinity College znalazły się w magazynie ”Nature”.
– Przygotowując eksperyment, w którym mieliśmy przetestować poprzez regularne podgrzewanie jeden produkt wykonany z polipropylenu, wpadliśmy na pomysł użycia butelek do karmienia niemowlaków. Sprawdzając informacje z 48 regionów świata zamieszkałych przez 78 proc. ludności Ziemi odkryliśmy, że buteleczki wykonane z polipropylenu odpowiadają za 83 proc. globalnego rynku – Dunzhu Li opowiada na serwisie The Conversation.
Stosując się do zasad przygotowywania formuły dla niemowląt w warunkach domowych, zaproponowanych w 2007 roku przez Światową Organizację Zdrowia, badacze wybrali dp testów 10 butelek. Sprawdzono ile mikrocząsteczek plastiku uwalnia się na każdym z kroków, od czyszczenia, przez sterylizację po mieszanie płynów.
Okazało się, że w tym procesie uwalniało się do 16 mln cząsteczek na litr wody w temperaturze 70 st. Celsjusza. Większość cząsteczek była mniejsza niż 20 mikrometrów. Przypominały płatki z chropowatą powierzchnią i przeciętną grubością 1/10 ich szerokości. Gdy temperaturę podniesiono z zalecanych 70 stopni do 95 stopni, testowane butelki uwalniały od 6 do 55 mln cząsteczek na litr wody. Na samym tylko etapie sterylizacji następowało zwiększenie uwalniania mikroplastiku o 35 proc.
W procesie weryfikacji swoich pomiarów posłużono się wsparciem niezależnego, prywatnego laboratorium badawczego. Wyniki, które wróciły do zespołu naukowców z Dublina były podobne. – Jakkolwiek szokujące mogą wydawać się nasze ustalenia, jesteśmy pewni ich rzetelności – przekonuje Dunzhu Li.
Naukowiec dodał, że jego zespół chciał wiedzieć więcej. Postanowiono oszacować, na co narażone jest 12-miesięczne dziecko żyjące w każdym z wspomnianych 48 regionów świata w zależności od średniego uwalniania mikroplastiku, udziału plastikowych butelek na danym rynku, częstotliwości karmienia i ilości wypijanego mleka. W ten sposób otrzymali uśredniony wynik: niemowlaki każdego dnia połykają średnio 1,6 mln mikrocząsteczek polipropylenu.
– Nie chcemy niepotrzebnie siać paniki. Nie znamy w pełni ryzyka jakie dla ludzkiego zdrowia ma stały kontakt z tymi cząsteczkami, ale jest to obszar badań którym zarówno nasz, jak i inne zespoły naukowców aktywnie się interesują – podkreślają autorzy opracowania.
Według tych samych naukowców można zmniejszyć kontakt niemowlaka z mikroplastikiem jeżeli wysterylizowaną już butelkę dokładnie wypłucze się wodą, a formułę będzie się przygotowywać w pojemniku z innego materiału niż plastik. Gdy już mleko osiągnie temperaturę pokojową, należy je przenieść do wychłodzonej i sterylnej butelki. Nie powinno się odgrzewać uprzednio przygotowanej formuły będącej już w plastikowym pojemniku. Szczególnie nie w mikrofalówce.