Co więcej, osobniki przebywające w niewoli, pozbawione konieczności walki o pożywienie i unikania drapieżników, wydają się w ogóle nie starzeć. Z drugiej strony, wielu ludzi również ma ten komfort, ale mimo to – nawet jeśli żyją dłużej niż reszta populacji – to ta różnica nie jest zbyt duża. Badaniami w tej sprawie zajęła się Rita de Silva z Universidade do Porto.
Długowieczność żółwi, czyli jak wyjaśnić wieloletni fenomen
Istotną rolę w zrozumieniu tej kwestii odgrywa długowieczność, którą w przypadku ludzi zaczyna się od umownej granicy 100 lat. Osoby, które ją przekraczają, stają się więc długowieczne, ponieważ żyją zauważalnie dłużej niż pozostała część społeczeństwa. Innym wyznacznikiem może być też prawdopodobieństwo śmierci związanej z wiekiem. Na przykład w Stanach Zjednoczonych przeciętny 50-latek ma 0,48% szans na śmierć w ciągu kolejnego roku. W przypadku 80-latka wskaźnik ten wzrasta do 5,6%, podczas gdy u 100-latka – do niemal 35%.
W przypadku żółwi niezwykle przydatna wydaje się ich zdolność do neutralizacji uszkodzonych komórek i odporność na uszkodzenia DNA, które powstają w czasie podziału komórkowego. Mniej jasne jest to, skąd owe zwierzęta zyskały tę zdolność. Odpowiedzi na to pytanie miały dostarczyć badania obejmujące zarówno dziko żyjące, jak i trzymane w niewoli żółwie. W pierwszym przypadku, dotyczącym hodowlanych zwierząt, okazało się, iż około 75% gatunków wykazuje zerowy lub niemal zerowy wskaźnik starzenia się.
Kiedy natomiast przyszła pora na analizy dotyczące starzenia się w dzikich populacjach, naukowcy postanowili przekonać się, czy za długowiecznością żółwi może stać ich zmiennocieplność. Miałoby to sprawiać, że gady te – zamiast zużywać energię na utrzymanie temperatury ciała – mogą wykorzystać ją do naprawy komórek. Na czele zespołu stanęła Beth Reinke z Northeastern Illinois University. Wraz ze współpracownikami porównała tempo starzenia się zwierząt zmiennocieplnych z tempem starzenia się organizmów stałocieplnych, biorąc pod uwagę szereg czynników pokroju rozmiarów ciała.
Zmiennocieplność kluczem do sukcesu?
Wyszło na jaw, że hipoteza jest nieprawdziwa: zwierzęta zmiennocieplne nie starzeją się wolniej niż stałocieplne. W całym gronie nadal wyróżniały się jednak żółwie. Na nic zdały się też przewidywania związane z temperaturami: cieplejszy klimat zwiększał tempo starzenia się u gadów, ale zmniejszał je u płazów. Długowieczność wydaje się natomiast związana z późniejszym dojrzewaniem płciowym, co wskazuje na wolniejsze tempo życia długowiecznych stworzeń zmiennocieplnych. Wśród najważniejszych czynników znalazło się jeszcze coś innego: skuteczne mechanizmy obronne. A w tym zakresie posiadające skorupy żółwie zdecydowanie się wyróżniają. Dzięki temu mechanizmowi żółwie wydają się żyć na tyle długo, by ewolucja mogła zadziałać w zakresie ochrony przed starzeniem.