Dlaczego każdy żywy organizm się starzeje? I czy przyczyna jest taka sama dla wszystkich żyjących istot? Najnowsze odkrycie badaczy z Instytutu Biologii Starzenia Maxa Plancka oraz Uniwersytetu w Kolonii sugeruje, że tak. Naukowcy ustalili właśnie, że mechanizm starzenia się jest podobny u prostych nicieni oraz u myszy.
Badania nad starzeniem się są często prowadzone na nicieniu Caenorhabditis elegans. Ma niewielką liczbę genów, a do tego zbudowany jest z niespełna tysiąca komórek. Jest też przezroczysty, co ułatwia badania mikroskopowe. W biologii nazywa się go organizmem modelowym.
Naukowcy zauważyli, że u długowiecznych nicieni zmodyfikowany jest cykl metaboliczny kwasu foliowego (folacyny lub witaminy B9). Kwas foliowy pełni ważna rolę w syntezie składników białek oraz DNA. Jest także niezbędny w procesie rozwoju płodu i dla ludzkiego zdrowia.
Wspólny mechanizm długowieczności?
– Gdy zmniejszyliśmy aktywność konkretnych enzymów regulujących przemianę folianów [soli i jonów kwasu foliowego – przyp.red.] u nicieni, z zaskoczeniem zauważyliśmy, że ich życie wydłużyło się nawet o 30 procent. Spostrzegliśmy także, że i u długowiecznych myszy metabolizm folianów jest słabszy. Jego regulacja może zatem wpływać na długowieczność nie tylko nicieni, lecz także ssaków – mówi Andera Annibal, główny autor pracy opublikowanej w „Nature Communications”.
– Jeśli nauczymy się precyzyjnie manipulować przemianą folianów, może dać nam to możliwość utrzymania zdrowia u starzejących się ludzi – dodaje Adam Atenbi, szef Instututu Biologii Starzenia Się im. Maxa Plancka. W kolejnych eksperymentach zespół planuje odkryć, w jaki konkretnie sposób metabolizm folianów wpływa na długowieczność.
Kwas foliowy a metionina
Z kilku wcześniej publikowanych badań wynika, że u ssaków życie wydłuża ograniczenie spożycia jednego z aminokwasów – metioniny. Myszy, które otrzymywały jej mniej, żyły nawet o 45 proc., czyli prawie o połowę dłużej. Efekt zaobserwowano też u muszek owocówek, a nawet u… drożdży. A więc biochemiczny mechanizm leżący u podstaw tego zjawiska musi być wspólny dla wszystkich organizmów żywych.
Jaki to mechanizm? Nie wiadomo. Jak jednak sugeruje praca badaczy opublikowana w „Nature Communications”, niedobór metioniny w diecie może wpływać właśnie na zmniejszenie metabolizmu kwasu foliowego.
Kwas foliowy ważny w ciąży
Kwas foliowy uczestniczy w wielu procesach biologicznych, w tym w syntezie aminokwasów (metioniny, glicyny i seryny), syntezie nukleotydów tworzących DNA, włączaniu i wyłączaniu genów za pomocą metylacji czy obronie komórek przed stresem oksydacyjnym.
Jest szczególnie potrzebny w początkach ciąży, bowiem jego niedobór prowadzi do wad rozwojowych mózgu. U dorosłych zaś może być przyczyną anemii.
Składnik ten znajdziemy m.in. w brokułach, brukselce, fasoli szparagowej, kapuście, natce pietruszki. Mają go również pomarańcze, banany, pomidory, awokado, wątróbka i żółtka jaj.
Źródło: Nature Communications.