Czy można usłyszeć start rakiety kosmicznej na drugim końcu kontynentu? W zasadzie tak, jeśli słucha się w paśmie niskich częstotliwości niesłyszalnych już dla ludzkiego ucha. Nowe badanie opublikowane na łamach „Geophysical Research Letters” analizuje takie nagrania z dokładnie tysiąca i jednego startu: od promów kosmicznych Atlantis, przez Falcon 9, Sojuz, Ariane 5, Proton, po chińskie rakiety „Długi Marsz”.
System rejestrujący eksplozje jądrowe słyszy też startujące rakiety
Dźwięki zarejestrowane zostały przez międzynarodowy system monitoringu wybuchów jądrowych (International Monitoring System, IMS), ustanowiony traktatem z 1996 r. o nierozpowszechnianiu tej broni. System składa się z 53 stacji pomiarowych rozmieszczonych na całym świecie po to, by rejestrować fale akustyczne powstające w wyniku wybuchów nuklearnych. Naukowcom przydał się, jak widać, do innego celu.
Każdy może sam posłuchać, jak brzmi start promu kosmicznego Atlantis, który odbył się z Florydy w listopadzie 2019 roku. Dźwięki zostały przyspieszone 250 razy tak, by były słyszalne.
System IMS jest tak czuły, że pozwala na identyfikację poszczególnych etapów startu rakiet. Na powyższym nagraniu słychać na przykład plusk rakiet nośnych w oceanie jeszcze przed rykiem silników – prędkość kosmicznych pojazdów jest większa od prędkości dźwięku w powietrzu, więc do rejestratora dotarł bliższy dźwięk.
Infradźwięki mogą zawierać informacje o awariach startujących rakiet
Dźwięki o niskich częstotliwościach mają tę zaletę, że potrafią pokonywać bardzo duże odległości. Niektóre z nagrań pochodzą z punktów IMS odległych o 9 tys. kilometrów. Nie wszystkie starty udało się badaczom zidentyfikować. Niektóre rakiety miały słabsze silniki lub nagranie zakłóciły warunki atmosferyczne.
Badacze cieszą się, że dane z IMS można wykorzystać do celów naukowych. Mają nadzieję, że infradźwięki pomogą w badaniach startów rakiet, w szczególności w ustalaniu co poszło nie tak (jeśli pójdzie). Na przykład jeśli start się nie uda lub (co gorsza) rakieta eksploduje, połączenie danych z czujników rakiety i analiza nagrań infradźwięków może pomóc w rozwiązywaniu technicznych śledztw.
Źródło: American Geophysical Union.