Porównanie do niedźwiedzi nie jest bezpodstawne. Ze względu na kształt ciała i zamiłowanie do wilgotnych i wodnych środowisk niesporczaki nazywane są wodnymi niedźwiedziami. Znanych jest około tysiąca gatunków tych małych bezkręgowców, które mogą osiągać rozmiary od 0,01 do 1,2 milimetra.
Mimo mikroskopijnych rozmiarów, niesporczaki zyskały światową sławę, a to za sprawą swoich ponadprzeciętnych zdolności, pozwalających im przeżyć m.in. silne promieniowanie, zamrożenie, ekstremalne odwodnienie i wystrzelenie z pocisku.
Niesporczaki zafascynowały także badaczy z Uniwersytetu Rockefellera w Nowym Jorku. Tym razem, zamiast poddawać wodne niedźwiadki kolejnej śmiertelnej próbie, naukowcy postanowili się przyjrzeć ich anatomii, a dokładniej – temu, jak chodzą.
Jak chodzą niesporczaki?
Niesporczaki są jednymi z najmniejszych zwierząt jakie znamy, które posiadają odnóża, dzięki czemu mogą chodzić, a nie np. czołgać się lub wić, jak większość małych bezkręgowców. – W związku z tym, że mają aż osiem nóg, które wydają się nieproporcjonalnie małe względem reszty ciała, naukowcy byli przekonani, że poruszanie się sprawia im pewne problemy i nie przypomina tego, co zazwyczaj obserwujemy w świecie zwierząt – przyznaje główna autorka, biolożka Jasmine Nirody.
Do badania zaangażowano kilka niesporczaków z gatunku Hypsibius dujardini. Naukowcy wypuścili je na specjalnie przygotowane „wybiegi” stworzone z różnych nawierzchni, aby nagrać, jak spacerują i przeanalizować ich koordynację ruchową i pracę nóg.
Niesporczak chodzący po twardym żelu / (Lisset Duran)
Obserwując niesporczaki naukowcy odkryli, że ich sposób poruszania jest bardzo podobny do tego obserwowanego u owadów, mimo że te dwie grupy znacznie się od siebie różnią.
– Jedną z najciekawszych i początkowo najbardziej zaskakujących rzeczy dotyczących chodzenia niesporczaków było to, jak były w tym dobre. Niesporczaki mają regularny chód i poruszają się niezwykle podobnie do znacznie, znacznie większych zwierząt – mówi Nirody.
Niesporczaki ślizgały się na szkle
Wybiegi dla niesporczaków zostały przygotowane m.in. ze szkła oraz z żeli o różnych poziomach twardości, aby naukowcy mogli sprawdzić, czy i jak te małe stworzenia dostosowują sposób chodzenia do rodzaju nawierzchni. Poniżej możecie zobaczyć, jak spacerujący niesporczak wygląda od dołu i jak poruszają się jego odnóża.
Zespół zarejestrował, że bezkręgowce próbujące chodzić po gładkim szkle (zobacz obraz poniżej) nie zaszły zbyt daleko, bo ich odnóża się ślizgały. Za to po żelowej powierzchni poruszały się bez problemu i – co istotne – potrafiły dostosować chód do twardości podłoża.
Niesporczak na szkle nie potrafi stanąć na nogach / (Nirody i in., PNAS, 2021)
„Odkryliśmy, że niesporczaki dostosowują swój wzorzec chodu i koordynację ruchową do chodzenia po bardziej miękkim podłożu. Taka strategia jest również obserwowana u stawonogów, którym pomaga skutecznie poruszać się na płynnych lub ziarnistych podłożach” – piszą autorzy nowego badania.
Naukowcy nie wiedzą, dlaczego chód niesporczaków tak bardzo przypomina sposób poruszania się owadów. Przypuszczają, że możliwe są dwa wyjaśnienia. Pierwsze zakłada, że niesporczaki i owady mogły mieć wspólnego przodka. Drugie – że mechanizm, choć bardzo zbliżony, wyewoluował u obu organizmów niezależnie. Być może kolejne badania pokażą, która z hipotez jest bliższa prawdy.
Źródło: PNAS.