W 2010 roku w prowincji Hunan w południowych Chinach została odkryta bardzo nietypowa skamieniałość. Zajęło kilka lat, aby naukowcy rozwikłali zagadkę, z jakim organizmem mają do czynienia. Jest to Markuelia humanensis, czyli przedstawiciel bezkręgowców zwanych priapulidami lub niezmogowcami. O wszystkim dowiadujemy się z artykułu naukowego opublikowanego w The Royal Society.
Czytaj też: Skamieniałości tego organizmu mają 541 milionów lat. Jego budowa zaskakuje
Dzisiejsze priapulidy osiągają rozmiary kilku centymetrów i przypominają kształtem prącie. Żyją w strefach przybrzeżnych mórz i oceanów. Dwa gatunki można dzisiaj spotkać także w Morzu Bałtyckim.
To, co znaleziono w Chinach, jest jednak o wiele mniejszych rozmiarów, pochodzi z epoki kambru i liczy sobie 500 mln lat. Philip Donoghue profesor paleobiologii na Uniwersytecie w Bristolu w Anglii, który m.in. przeprowadził modelowanie 3D skamieniałości, stwierdził, że skały, w jakich znaleziono Markuelia humanensis, zawierały kilka sfosylizowanych osobników o średnicy jedynie pół milimetra. Prawdopodobnie organizmy były jeszcze w fazie początkowego rozwoju.
Czytaj też: W polskich górach jak na Islandii? To tutaj są mofety, gdzie ponoć słychać „oddech Ziemi”
Najstarszy “mózg” znaleziony u robaka. Liczy sobie aż 500 mln lat
Okazało się, że sposób ich zachowania w stanie kopalnym był niezwykły. Zazwyczaj w skałach znajdujemy szkielety organizmów (kości, muszle, zewnętrzne powłoki, pancerzyki itd.), a tutaj najpewniej zachowały się również tkanki miękkie, w tym układ nerwowy.
Badacze z Wielkiej Brytanii i Chin przeprowadzili badania rentgenowskie w 3D celem wyodrębnienia centralnego układu nerwowego. „Mózg” priapulida był podobny do dzisiejszych, tzn. miał formę pierścienia otaczającego ciało. Naukowcom udało się także wyróżnić szczątki mięśni w okolicy „ogona”.
Odkryciu skamieniałego „mózgu” pomógł jest jeszcze jeden, mineralogiczny, aspekt. Markuelia humanensis znajdował się w skałach wapiennych, a sama skamieniałość zbudowana była z fosforanu wapnia, który sprzyja tak szczegółowej fosylizacji organizmów.
Prawdopodobnie w miejscu odkrycia okazu w Chinach znajduje się jeszcze więcej podobnych skamieniałych znalezisk.