1. KOBRA KRÓLEWSKA (Ophiophagus hannah)
Ten pięciometrowy wąż żyje w Indiach, Chinach i Azji Południowo-Wschodniej. Najczęściej żywi się innymi wężami. Ukąszony przez kobrę człowiek czuje silny ból, ma zaburzenia wzroku, ogarnia go senność i paraliż. Potem zapada w śpiączkę. Umiera, dusząc się. Jad kobry nie należy do najbardziej toksycznych, ale jest groźny z powodu ilości. Jeden wąż ma dość jadu, by zabić 20 ludzi lub słonia.
2. OŚMIORNICA HAPALOCHLAENA (Hapalochlaena)
Jej niewielkie rozmiary – nieprzekraczające 20 cm – mogą zwieść niedoświadczonych nurków. Taką pomyłkę popełnia się jednak raz w życiu. Ośmiornica, która żyje na rafach koralowych i przy wybrzeżach Oceanu Spokojnego, ma dość jadu, by zabić ponad dwadzieścia osób. Rana początkowo jest bezbolesna. Potem pojawiają się trudności w oddychaniu, paraliż i zatrzymanie akcji serca.
3. TAJPAN PUSTYNNY (Oxyuranus microlepidotus)
Najbardziej jadowity wąż świata zamieszkuje pustynne tereny Australii. Żywi się głównie gryzoniami i ptakami. Jego jad wywołuje paraliż ofiary i śmierć. Za jednym ukąszeniem tajpan wprowadza 50 razy silniejszą dawkę jadu niż kobra królewska. Mimo to nieznane są przypadki śmierci ludzi od ukąszenia tajpana. Wąż ten bowiem starannie unika kontaktu z człowiekiem.
4. STOŻEK MARMUROWY (Conus marmoreus)
Jeden z przedstawicieli grupy jadowitych morskich ślimaków stożków. Niektórzy uważają, że ten właśnie gatunek jest najgroźniejszy. Żyje pospolicie na niektórych wybrzeżach Oceanu Indyjskiego. Osiąga raptem do kilkunastu centymetrów długości. Jedna kropla jego jadu podobno zabija 20 ludzi.
Największe zwierzę jadowite
Długością dorównuje jej tylko płetwal błękitny. Bełtwa festonowa (Cyanea capillata) od czubka swego parasola do końca parzydełek liczy bowiem 30 m. Jej średnica dochodzi do 2,5 m. Pływa w północnych wodach Atlantyku i Pacyfiku. Swój jad wykorzystuje do polowań na ryby, inne meduzy oraz podobne do nich żebropławy. U ludzi jej toksyny wywołują wprawdzie niegroźne dla zdrowia, ale nieprzyjemne, bolesne reakcje. Ostatnio bełtwę uznano za ważnego sprzymierzeńca w obronie przyrody. Odkryto bowiem, że meduza ta poluje na morskie zwierzęta, które niszczą zasoby planktonu i tym samym skazują ławice ryb na śmierć głodową. Bełtwa może więc przywrócić równowagę w oceanach.
Węże jadowite
Te węże wytwarzają trującą ślinę, którą wstrzykują za pomocą rurkowatych zębów jadowych. Toksyna najpierw działa paraliżująco, potem doprowadza do śmierci ukąszonej ofiary. Zęby jadowe znajdują się w górnej szczęce lub na podniebieniu – z przodu albo z tyłu jamy ustnej. U niektórych gatunków są one nie tylko duże i mocne, ale też potrafią się składać. Oznacza to, że gdy węże nie używają zębów jadowych, zamykają pysk i chowają swoją broń.
Plucie jadem
Znanych jest około 40 gatunków kobr, które plują jadem. Gdy czują się zaatakowane, bronią się, rozpryskując toksynę w stronę oczu prześladowcy i poważnie go raniąc, a czasem nawet doprowadzając do śmierci. W wykorzystywaniu tej strategii bardzo ważną rolę odgrywa kształt zębów jadowych.
1. GATUNKI NIEPLUJĄCE
Kanalik w zębie jadowym jest skierowany w dół, a jego koniec ma kształt ukośny. Toksyna traci więc siłę rozpędu.
2. GATUNKI PLUJĄCE
Końcówka kanalika w zębie jadowym jest szeroka i skierowana do przodu. Zwiększa to ciśnienie płynącej toksyny.
Rodzaje układów jadowych
1. ŻMIJA
Długie zęby jadowe w postaci rurki są jedynymi zębami na ich szczęce. Za ich pomocą żmije wstrzykują jad w tkanki ciała ofiary.
2. KOBRA
Zęby jadowe są mniejsze, osadzone nieruchomo z przodu szczęki. Na ich tylnej części znajduje się rynienka, którą spływa jad.
3. WĄŻ KOCI
Zęby jadowe znajdują się z tyłu szczęki i nie mają ani rynienek, ani szczelin.
Jadowite zwierzęta w Polsce
Matka Natura łagodnie obeszła się z naszym krajem. Niewiele jest u nas zwierząt jadowitych, a i te, które można spotkać, nie należą do szczególnie groźnych. Jednak ich ukąszenia także mogą być nieprzyjemne.
1. ŻMIJA ZYGZAKOWATA (Vipera berus)
Jedyny jadowity wąż spośród czterech gatunków żyjących w Polsce. Jej toksyna powoduje rozkład (hemolizę) krwi. Małe ofiary – myszy, żaby, jaszczurki czy pisklęta ptaków – doprowadza to do śmierci. U człowieka ukąszenie żmii wywołuje bolesny obrzęk, osłabienie, duszności, poty, wymioty i omdlenia. Śmiertelne wypadki należą do rzadkości i zdarzają się w przypadku małych dzieci, osób starszych i chorych na serce.
2. SZERSZEŃ (Vespa crabro)
To największy przedstawiciel rodziny osowatych w Polsce. Jego użądlenia są niezwykle bolesne. W jadzie szerszenia znajduje się bowiem acetylocholina – związek drażniący komórki nerwowe. Jednak szkodliwość użądleń nie różni się od zadanych przez osy czy pszczoły.
3. WŚCIEKLICA ZWYCZAJNA (Myrmica rubra)
Czyli osławione małe czerwone mrówki. Polska nazwa doskonale oddaje ich charakter. Wścieklice posiadają bowiem żądło, którym wstrzykują silny jad. Ich ukąszenia boleśnie pieką, zwłaszcza gdy zaatakuje wiele mrówek jednocześnie.
4. PAJĄK TOPIK (Argyroneta aquatica)
Toksyna żadnego z polskich pająków nie zagraża zdrowiu człowieka (pod warunkiem, że nie jest się uczulonym). Wg dr. Janusza Kupryjanowicza z Uniwersytetu w Białymstoku za najbardziej jadowite gatunki można ewentualnie uznać kolczaka zbrojnego (Cheiracanthium punctorium) i topika (Argyroneta aquatica). Ten ostatni jest jedynym znanym na świecie pająkiem, który całe życie spędza pod wodą.