Naukowcy z Uniwersytetu Waszyngtońskiego w St. Louis pod kierownictwem prof. Markusa Baera zidentyfikowali jeden z powodów, dla których niektórzy twórcy mają problemy z powtórzeniem sukcesu swoich pierwszych dzieł, podczas gdy inni nie. Nie chodzi tylko o ich stopień kreatywności, ale tak naprawdę jej nasycenie.
Okazuje się, że uznanie twórców (np. producentów filmowych lub pisarzy) nagrodą lub wyróżnieniem może znacznie zmniejszyć ich kreatywność. Z jednej strony brzmi to dziwnie, bo przecież każdy z nas lubi być doceniony za pracę, którą wykonał, ale w tym przypadku była to forma hamulca. Opisano to w czasopiśmie Journal of Applied Psychology.
Czytaj też: „Drzemki mocy” stosowane przez Dalego i Edisona naprawdę działają. Ta technika snu pobudza kreatywność
Prof. Markus Baer mówi:
W naszym badaniu stwierdziliśmy, że ludzie, którzy rozwijają nowatorskie pomysły i otrzymują za nie nagrody, zaczynają postrzegać siebie przede wszystkim jako “osobę kreatywną”. Ta nowo odkryta tożsamość, która jest wyjątkowa i rzadka, wymaga następnie ochrony. Jednym ze sposobów na to jest całkowite zaprzestanie produkcji. Nie można narażać swojej tożsamości i reputacji, gdy nie produkuje się niczego nowego.
Wysycenie kreatywnością
Strach przed porażką za drugim razem może powodować, że producenci unikają podejmowania ryzyka, które zagrażałoby ich twórczej tożsamości.
Prof. Markus Baer dodaje:
Harper Lee jest idealnym przykładem tego zjawiska. Jej pierwsza książka – “Zabić drozda” – jest jedną z najlepiej sprzedających się i najbardziej uznanych amerykańskich powieści wszech czasów. A jednak kolejną opublikowała dopiero 55 lat później. “Idź, postaw wartownika” jest uważana za pierwszy szkic jej legendarnego one hit wonder.
Zespół prof. Baera przeprowadził badanie 224 debiutujących autorów książek kucharskich w Wielkiej Brytanii. Według autorów badania, rynek książek kucharskich jest idealnym kontekstem do badania trwałej kreatywności, ponieważ książki kucharskie są dziełami twórczymi i pracą z miłości. Z tej próby wynika, że tylko połowa autorów pierwszej książki kucharskiej zdecydowało się na wydanie drugiej. Co ciekawe, odkryli również, że im bardziej nowatorska była pierwsza książka kucharska, tym mniejsze było prawdopodobieństwo, że autor wyda drugą.
Następnie uczeni przeprowadzili eksperyment z udziałem studentów szkoły biznesu. Zostali oni poproszeni o opracowanie koncepcji potencjalnie udanej książki kucharskiej. Połowie uczestników powiedziano, że ich pomysł jest “bardzo oryginalny i nowatorski”, podczas gdy drugiej połowie powiedziano, że ich pomysł jest “bardzo solidny i tradycyjny”. Podgrupa uczestników została również poinformowana, że ich pomysły są “wśród pomysłów, które najprawdopodobniej zrobią furorę w społeczności żywieniowej”. Później uczestnicy mieli możliwość opracowania drugiej koncepcji książki kucharskiej lub rozwinięcia swojego pierwotnego pomysłu o plan marketingowy. Eksperyment wykazał, że kiedy ludzie tworzą bardzo nowatorski, nagradzany pomysł, od razu po jego wprowadzeniu, są mniej skłonni do stworzenia kolejnego.
Czytaj też: Wspinaj się! To polepsza kreatywność i podejmowanie decyzji
Prof. Markus Baer dodaje:
Uczestnicy doświadczyli większego zagrożenia dla swojej tożsamości twórczej, gdy producenci nagradzanych, nowatorskich prac zostali skonfrontowani z możliwością konieczności kontynuowania swojej twórczej podróży poprzez konieczność ponownego stworzenia oryginalnej pracy.
Wnioski są jednoznaczne – zdobycie nagrody może paradoksalnie temperować kreatywność producentów, ponieważ wprowadza dodatkową warstwę stresu do środowiska twórczego.
Prof. Markus Baer podsumowuje:
Nagrody są złe tylko dla ludzi produkujących nowatorskie rzeczy, ponieważ sprawiają, że twórcza tożsamość takich osób staje się wyeksponowana, powodując, że czują się oni zagrożeni perspektywą naruszenia tej tożsamości przez mierną pracę.