Tylko jedna czwarta wykorzystywanego w Polsce metanu pochodzi z naszych zasobów, chociaż wcale nie są one małe. Bardzo dużo gazu ziemnego kryje się w złożach węgla kamiennego, a wydobyć go można wykorzystując zabieg szczelinowania hydraulicznego, stosowany m.in. przy wydobyciu gazu ziemnego z łupków.
Pierwsze w naszym kraju próby wydobycia metanu z pokładów węgla tą techniką odbywają̨ się w ramach programu badawczego Geo-Metan prowadzonego przez PGNiG S.A. w ramach konsorcjum z Państwo- wym Instytutem Geologicznym – Państwowym Instytutem Badawczym (PIG-PIB). Jest to realizacja projektu strategicznego „Innowacyjne metody poszukiwania i wydobycia węglowodorów w ramach Strategii na rzecz Odpowiedzialnego Rozwoju”, przyjętej przez Radę Ministrów 14 lutego 2017 r.
Pierwszy etap tego przedsięwzięcia badawczego to projekt „Gilowice”. Jego cele to rozwój technologii poszukiwania, wydobycia i komercyjnego wykorzystania metanu znajdującego się w pokładach węgla kamiennego, przy którym nie pracują jeszcze górnicy.
Specjaliści z PGNiG dopracowali technologię szczelinowania hydraulicznego. Doświadczenie zdobyli przy pracach związanych z gazem łupkowym. Do wydobywania gazu z pokładów węgla stosuje się ją już m.in. w Chinach, Indiach i USA.
Uwalniany podczas prac w kopalni metan stanowi duże zagrożenie dla górników, dlatego odprowadzany jest spod ziemi z powietrzem wentylacyjnym (trafia wtedy do atmosfery) albo systemami odmetanowania (ta niewielka część gazu zostaje zagospodarowana).
Lepszym rozwiązaniem wydaje się dowiercenie się do nieeksploatowanych jeszcze pokładów węgla i wydobycie z nich metanu jeszcze przed rozpoczęciem pracy przez górników. Przetestowanie tej metody i sprawdzenie jej opłacalności jest właśnie celem pilotażowego programu PGNiG i PIG-PIB.
Jej zastosowanie zwiększyłoby bezpieczeństwo górników, przyspieszyłoby tempo prac w kopalniach i zredukowałoby negatywny wpływ na środowisko. Obecnie z ponad 900 mln m3 metanu rejestrowanego rocznie podczas prac górniczych aż 700 mln m3 przedostaje się do atmosfery, czyli nie dość, że się marnuje, to jeszcze zwiększa stężenie gazów cieplarnianych w powietrzu.
Wyniki przeprowadzonych w zeszłym roku testów w Gilowicach są obiecujące. W czasie 9 miesięcy udało się pozyskać ponad 790 tys. m3 gazu o bardzo wysokiej zawartości metanu – około 97 proc. Geolodzy z PIG-PIB szacują, że na terenie Górnośląskiego Zagłębia Węglowego w pokładach węgla znajduje się ok. 170 mld m3 metanu, który można wydobyć. Roczne zużycie gazu w Polsce to ok. 16 mld m3, więc gdyby korzystać tylko z tych na 10 lat. zasobów, starczyłoby go na 10 lat.