Pawiany nigdy nie zamieszkiwały terenów dzisiejszego Egiptu, a jednak archeolodzy w przeszłości znajdowali ich mumie, np. w słynnej Dolinie Małp. Niemiecka archeolożka Gisela Kopp z Uniwersytetu w Konstancji podzieliła się w swoim artykule na łamach eLife doniesieniami na temat pochodzenia tych tajemniczych zmumifikowanych małp.
Czytaj też: Pawiany uprawiały seks, a szympansy mniej jadły. To nie wszystko, co robiły małpy w zoo podczas lockdownów
Za próbkę badawczą posłużyła mumia pawiana odkopana w 1905 roku w Dolinie Małp, która znajduje się w Luksorze na zachodnim brzegu Nilu. Okaz obecnie jest wystawiany w Musée des Confluences w Lyonie. Prawdopodobnie pochodzi z okresu między 800 a 500 rokiem p.n.e. Naukowczyni jako pierwszej na świecie udało się wyekstrahować materiał genetyczny z mumii pawiana – nikt wcześniej nie badał DNA innych mumii niż ludzkich.
Czytaj też: Otworzył starożytny grobowiec i ledwo uszedł z życiem, czyli historia pewnego egiptologa
Pawiany w starożytnym Egipcie pełniły ważną rolę. W tym celu nawet je mumifikowano
Autorka badań zdradza, że zmumifikowane pawiany wyglądały nietypowo – czytamy w informacji prasowej Uniwersytetu w Konstancji. Wyrywano im zęby, aby nie gryzły ludzi. Małpy wykorzystywano w kulcie boga Thota – egipskiego patrona mądrości i boga Księżyca, którymi przypisuje się wynalezienie hieroglifów. Pawiany musiały zatem być przywożone do Egiptu z innych regionów Afryki.
Porównując DNA zmumifikowanego pawiana z tymi żyjącymi współcześnie w Afryce, okazało się, że małpa musi pochodzić z regionu Rogu Afryki. Wskazują też na to wyniki starszych badań Nathaniela Dominy z Dartmouth College w USA opublikowane w 2020 roku, które także wskazują na taki obszar pochodzenia.
Badany okaz najpewniej przywieziony został w starożytności z terenów dzisiejszego wybrzeża Erytrei. Przed wiekami znajdował się tam ważny port Adulis, który słynął z handlu wieloma luksusowymi towarami. Starożytni Egipcjanie nazywali ten region zupełnie inaczej – Punt. Co ciekawe, kiedy analizowana małpa żyła, port w Adulis jeszcze nie istniał, a przynajmniej daleko mu jeszcze było do ekonomicznego rozkwitu, jaki przeżywał w pierwszych wiekach po Chrystusie. Prawdopodobnie egipskie Punt i późniejsze Adulis to dwie różne nazwy na to samo miasto – sugeruje badaczka.
Czytaj też: 2000 głów w świątyni słynnego władcy. Odkrycie z Egiptu prawdziwą sensacją dla świata
Pawiany były specjalnie traktowane jedynie w starożytnym Egipcie. W żadnej innej kulturze nie były darzone takim szacunkiem, a wręcz odwrotnie – uznawano je za szkodniki niszczące uprawy rolne. Dlaczego akurat w Egipcie tak je wykorzystywano w kulcie boga Thota? Tego wciąż nie wiemy.