Mózg ciążowy to ogólna nazwa zjawiska dotykającego kobiety w ciąży, które doświadczają nagłych i trudnych do wyjaśnienia problemów z pamięcią. Dyskomfort towarzyszący zapominaniu dobrze znanych nazwisk to jedno, ale mózg ciążowy może utrudniać normalne funkcjonowanie, zarówno prywatne, jak i zawodowe.
Czytaj też: Hormony winne miłości. To one sprawiają, że “czujesz do kogoś chemię”
Naukowcy z holenderskiego Uniwersytetu w Lejdzie ujawnili związek między wzrostem hormonów ciążowych a zmianami w architekturze regionów mózgu związanych z kontemplacją i marzeniami. Zdaniem uczonych ma to pomóc matkom w nawiązaniu więzi z ich nowo narodzonym dzieckiem. Szczegóły opisano w Nature Communications.
Mózg ciążowy istnieje naprawdę
Dr Elseline Hoekzema z Uniwersytetu w Lejdzie od kilku lat bada zmiany neurologiczne, które pojawiają się wraz z ciążą u ludzi i zwierząt. Praca z 2016 roku wykazała, jak ciąża łączy się ze znacznymi redukcjami istoty szarej – tkanki, którą tworzą komórki nerwowe (neurony) i komórki glejowe. W obrębie istoty szarej zlokalizowane są różne ośrodki, pełniące odrębne funkcje: m.in. kontrolowanie przebiegu naszych ruchów, procesy mówienia, a także zdolność odbierania informacji ze świata zewnętrznego przez nasze narządy zmysłów.
Dr Elseline Hoekzema mówi:
Podczas ciąży kobieta jest narażona na niezrównaną powódź hormonów. Badania na zwierzętach wykazały, że hormony te wywołują daleko idące zmiany w mózgu i zachowaniu matki. Poprzednio odkryliśmy, że ciąża powoduje długotrwałe zmiany w strukturze ludzkiego mózgu.
Teraz zespół dr Hoekzemy przeprowadził rezonans magnetyczny (fMRI) 40 kobiet – w okresie przed ciążą, przed i po porodzie. Uzyskane skany porównano z podobnymi obrazami pobranymi od 40 kobiet, które nie były w ciąży w czasie badania. Przebadał również hormonalnie kobiety w celu określenia przywiązania matek do swoich dzieci. Okazało się, że w 28 przypadkach, hormony nie tylko zmieniły sposób działania mózgu, ale także sposób, w jaki neurony się łączą. Zmiany te są najbardziej widoczne w regionach mózgu określanych zbiorczo jako sieć stanu spoczynkowego (DMN), która aktywuje się, gdy koncentracja przesuwa się ze świata zewnętrznego na wewnętrzne myśli.
Czytaj też: Ciąża to czas gęsty od emocji, nie zawsze pozytywnych
Już od dawna wiadomo, że hormony płciowe wpływają na nasze zachowania, ale w nowym badaniu dokładnie pokazano, jak wahania hormonów płciowych (jak estradiol) przekładają się na określone regiony mózgu (w tym DMN). To oznacza, że mózg ciążowy nie jest już tylko “wymówką”, a prawdziwym zjawiskiem, zachodzącym w ciałach ciężarnych. Niestety, nie wiadomo, dlaczego rozwijającemu się dziecku “zależy” na tym, by jego matka miała problemy z pamięcią. Prawdopodobnie ma to związek z utrwalaniem więzi matka-dziecko w pierwszych miesiącach życia.
Warto jednak pamiętać, że w badaniu holenderskich uczonych nie wykazano związku przyczynowo-skutkowego, co sprawia, że badania mają charakter spekulacyjny.