Od realizacji misji Chang’e 5 minęły już ponad trzy lata, gdyż jej główna część rozegrała się w grudniu 2020 roku. Ale zebranie materiałów to jedno, natomiast ich analiza stanowi osobną kwestię. Jej realizacją zajmowali się naukowcy związani z Chińską Akademią Nauk. Po tym, jak w przeszłości informowali o prawdopodobnym znalezieniu nieznanego wcześniej minerału na powierzchni naszego naturalnego satelity, teraz przyszła pora na oficjalne potwierdzenie tych doniesień.
Czytaj też: W końcu są! Mamy zdjęcia z ostatniego ekstremalnie bliskiego przelotu sondy Juno nad powierzchnią Io
O kulisach przeprowadzonych analiz autorzy piszą w Matter and Radiation at Extremes. Wybór nazwy dla rzeczonego minerału nie powinien dziwić, wszak badacze postawili na changesite (changesyt?), co stanowi nawiązanie do nazwy misji z bezzałogową sondą kosmiczną w roli głównej. Stanowiący jej część lądownik zebrał około 2 kilogramów gruntu księżycowego, który ostatecznie trafił do ziemskich laboratoriów.
Przedsięwzięcie było zarazem wyjątkowe z jeszcze innego powodu: oznaczało zbieranie księżycowych próbek po ponad 40-letniej przerwie. Starania chińskich inżynierów bez wątpienia okazały się warte wysiłku, gdyż Państwo Środka po raz kolejny udowodniło, że jego aspiracje w zakresie eksploracji kosmosu są naprawdę dalekosiężne. O ile w czasach zimnej wojny największą konkurencją dla Stanów Zjednoczonych był Związek Radziecki, tak obecnie taką przeciwwagę stanowią właśnie Chiny.
Nieznany do tej pory księżycowy minerał zidentyfikowali naukowcy analizujący próbki zebrane w ramach chińskiej misji Chang’e 5
Autorzy badań poświęconych sytuacji panującej na Srebrnym Globie skupili się na minerałach wysokociśnieniowych, które powstają w wyniku uderzeń asteroid lub komet. Na Księżycu takich wydarzeń nie brakuje, o czym najłatwiej jest się przekonać dzięki licznym kraterom pokrywającym powierzchnię tego obiektu. Z drugiej strony, w przeszłości zebrano wiele kilogramów księżycowych próbek, lecz ich analizy nie wykazały, by znajdowały się wśród nich takie minerały.
Czytaj też: Bieguny Słońca gotowe do odwrócenia. Heliofizycy wiedzą już, kiedy do tego dojdzie
Teraz doszło do zmiany, a changesite powstał zdaniem naukowców późno w fazie krystalizacji bazaltów znalezionych w obszarze lądowania Chang’e 5. Mowa o przezroczystym i zbudowanym z kryształów materiale. Poza tym badacze zidentyfikowali dwa inne minerały księżycowe, które były znane już z wcześniejszych analiz. Choć pod względem składu mogą on przypominać zwykły kwarc, to zarazem posiadają zgoła odmienną strukturę krystaliczną, co wynika z ich powstawania pod wysokim ciśnieniem i w obecności wysokiej temperatury. Zgromadzone próbki pochodzą z krateru Aristarchus niedaleko Oceanus Procellarum, gdzie wylądowała sonda.