Bazylika świętych Dwunastu Apostołów w Rzymie (Basilica dei Santi XII Apostoli) od ponad 1500 lat przechowywała fragmenty kości (najpewniej jest to kość udowa) wierząc, że pochodziły one od św. Jakuba Młodszego, zwanego też Mniejszym. Jednak przeprowadzone ostatnio datowanie radiowęglowe relikwii ujawniło, że szczątki musiały pochodzić od innej, nieznanej osoby – wynika z badan opublikowanych 29 stycznia w czasopiśmie Heritage Science.
Datowanie nie pozostawia wątpliwości
Na wyciągnięcie takich wniosków pozwoliła prosta rozbieżność. Powszechnie uważa się, że Jakub Młodszy żył w pierwszym wieku naszej ery. Datę śmierci apostoła oszacowano na 62 rok. Tymczasem datowanie radiowęglowe przechowywanych w bazylice szczątków pozwoliło określić ich pochodzenie na okres między 214 a 340 r.
(Image credit: Kaare Lund Rasmussen/SDU)
– Nasze daty, choć zaprzeczają, aby szczątki należały do św. Jakuba, przypadają na mroczny okres między śmiercią apostołów, a momentem, gdy religią dominującą w Cesarstwie Rzymskim stało się chrześcijaństwo – mówi główny autor badań Kaare Lund Rasmussen, profesor archeometrii na Uniwersytecie Południowej Danii.
Kościół Katolicki tradycyjnie otacza specjalną czcią relikwie swoich wiernych. Mogą to być fragmenty ich szczątków, odzieży, czy przedmioty codziennego użytku, które należały do świętych i błogosławionych kościoła. Ich autentyczność często poddawana jest w wątpliwość. Wiele istotnych dla chrześcijan relikwii Rzymianie przenieśli z grobów męczenników do wyznaczonych kościołów po tym, jak chrześcijaństwo stało się oficjalną religią państwową imperium w 380 r.n.e.
Prawdziwe pochodzenie pozostaje nieznane
Kość udową mającą należeć do Jakuba Młodszego Apostoła przeniesiono do kościoła Santi Apostoli w VI wieku naszej ery, wraz z fragmentami kości piszczelowej i zmumifikowanej stopy, które z kolei uważane są za należące do św. Filipa – wynika z oświadczenia wydanego przez University of Southern Denmark.
W celu określenia okresu rzeczywistego pochodzenia relikwii św. Jakuba Młodszego naukowcy najpierw musieli oczyścić kość udową. Okazało się, że szczątki wykazywały oznaki wcześniejszego kontaktu z substancją zawierającą rtęć. Prawdopodobnie stosowano ją przed setkami lat, aby zakonserwować szczątki. Następnie badacze wyekstrahowali ze szczątków białka znajdujące się w tkankach łącznych, a także pojedynczy aminokwas z kolagenu i poddali swoje próbki datowaniu radiowęglowemu.
W wyniku tego procesu uzyskano identyczne daty dla kolagenu i aminokwasu – między 214 a 340 r. n.e.
Rasmussen i jego zespół nie określili wieku szczątków uważanych za należące do św. Filipa. – Nie chcieliśmy pobierać próbek i uważaliśmy, że ich oczyszczanie może okazać się trudniejsze – powiedział Rasmussen.
Badacze nie wiedzą, skąd pochodzi kość udowa i inne szczątki, ani kto odpowiada za przewiezienie ich do kościoła w VI wieku. – Uważamy za bardzo prawdopodobne, że ktokolwiek przeniósł tę kość udową do kościoła Santi Apostoli uważał, że należała ona do św. Jakuba. Musiał ją zabrać z chrześcijańskiego grobu, więc należała do jednego z pierwszych chrześcijan, apostoła lub nie – wyjaśnia Rasmussen.